تک‌محصولی بودن کیش، مهمترین مانع برای جذب سرمایه‌گذاری در این جزیره محسوب می‌شود؛ چراکه کیش صرفا به عنوان مقصد گردشگری شناخته می‌شود که این موضوع موجب شده تا نوسانات اقتصادی و حتی غیراقتصادی بر اقتصاد جزیره اثرگذار باشد و شاهد رکودهای عمیق در کسب‌وکارهای جزیره به خصوص در فصول گرم سال باشیم.
از طرفی، مشکلات اقتصادی و کوچک شدن سفره مردم نیز سهم گردشگری جزیره کیش از کل سهم گردشگری کشور را کاهش داده؛
لذا مسئولان سازمان منطقه آزاد کیش به دنبال آن هستند که حوزه‌های اقتصادی دیگری را در این جزیره زیبا فعال کنند که توسعه حوزه صنایع، حوزه تامین مالی، حوزه پولی و ارزی، گردشگری سلامت و مراوده با کشورهایی که آب و هوای گرم‌تری نسبت به کیش دارند، از جمله این برنامه‌ها است.
در گفت‌وگویی که با وحید زارع فکری، معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد کیش داشتیم، به بررسی اقدامات این معاونت و سرمایه‌گذاری در این جزیره پرداخته‌ایم.
وی دانشجوی دوره دکترای اقتصاد پولی است و فعالیت شغلی خود را از سازمان اوقاف و از زمان تحصیل در مقطع کارشناسی آغاز کرده و به مدت ۸ سال در این سازمان، مشغول به کار بوده که ۳ سال آخر را پست مدیریتی داشته است.
از اوایل سال ۱۴۰۰ در وزارت کار و در پست مدیرکل هماهنگی اقتصادی مشغول به فعالیت بوده و از تیرماه امسال نیز به عنوان معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد جزیره کیش مشغول به فعالیت است. مشروح این مصاحبه به نظر خوانندگان ارجمند می‌رسد.
ماموریت کلی و اصلی معاونت اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد کیش در دولت فعلی چیست؟
در حال حاضر این معاونت ۵ حوزه اصلی را دربرمی‌گیرد که یکی از این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری است که ماموریت عمران و آبادانی جزیره را از حیث ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بر عهده دارد.
ما فروش زمین در منطقه آزاد کیش نداریم و واگذاری زمین به شرط احداث پروژه سرمایه‌گذاری و ساخت صورت می‌گیرد؛
به این معنا که زمین را تحویل می‌دهیم، اما مالکیت را منتقل نمی‌کنیم و پس از احداث پروژه مدنظر، سند زمین انتقال پیدا می‌کند که مدیریت این فرآیند بر عهده معاونت اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد جزیره کیش و بخش مدیریت سرمایه‌گذاری این معاونت است.
علاوه بر این، در مدیریت سرمایه‌گذاری، ساماندهی حوزه بانک، بورس و بیمه جزیره را هم به عهده داریم.
بسیاری از شرکت‌های بازار سرمایه و بیمه در جزیره کیش ثبت شده‌اند و آن‌هایی هم که ثبت نیستند، باید شعبات خود را به ثبت برسانند که نظارت بر فعالیت‌های آن‌ها بر عهده مدیریت سرمایه‌گذاری است.
عمده‌ترین فعالیت‌ها در جزیره کیش مربوط به کدام شرکتها می‌شود؟
در جزیره کیش ۶ شهرک صنعتی وجود دارد که در فازهای مختلف در حال فعالیت هستند که پرتکرارترین آن بحث خدمات پشتیبانی چاه‌های نفت و گاز خلیج فارس است.
بسیاری از این شرکتها، دفاتر و شعبات خود را در کیش ثبت کرده‌اند و محل اداری، سوله‌های تعمیر و نگهداری آن‌ها هم در جزیره مستقر است که این موضوع، گردش مالی قابل توجهی را برای کیش ایجاد می‌کند.
علاوه بر شرکت‌های نفتی، شرکت‌های دارویی، آرایشی و بهداشتی و غذایی نیز در جزیره کیش فعالیت می‌کنند و همچنین بخشی هم مخصوص فعالیت‌های انبارداری داریم.
در خصوص فعالیت‌های مدیریت توسعه تجارت و همچنین مدیریت بازرگانی در این منطقه توضیح دهید.
مدیریت توسعه تجارت یا همان گمرک در منطقه آزاد کیش، وظیفه نگهداری مرزهای منطقه آزاد را به عهده دارد و صادرات و واردات را مدیریت می‌کند.
همچنین گمرک جمهوری اسلامی که آن هم در منطقه آزاد مستقر است، ورود و خروج کالا به سرزمین اصلی را مدیریت می‌کند.
در واقع این دو، حوزه ماموریت متفاوتی دارند و مثبت نگه‌داشتن تراز تجاری عمدتا بر عهده مدیریت گمرک منطقه آزاد کیش است که ماموریت سنگینی را بر عهده دارد و بسیاری از امتیازاتی که منطقه آزاد کیش دارد، بابت همین تراز تجاری مثبتی است که مدیریت گمرک برای آن فراهم می‌کند.
مدیریت بعدی که بسیار مهم است، مدیریت بازرگانی است که ساماندهی حوزه کسب‌وکارهای جزیره، صدور مجوز فعالیت‌های اقتصادی، نظارت بر اصناف و بازارها، صدور کارت بازرگانی و ثبت بازرگانی در این حوزه را بر عهده دارد.
در جزیره کیش، بیش از ۴ هزار صنف داریم که مشغول به فعالیت هستند و از سازمان منطقه آزاد، مجوز فعالیت اخذ می‌کنند، چراکه شرط اصلی معافیت مالیاتی در منطقه آزاد این است که کسب‌وکار دارای مجوز فعالیت از سازمان منطقه آزاد کیش باشد.
مدیریت دیگری که با آن سر و کار داریم، مدیریت استاندارد و غذا و دارو است که کیفیت کالای ورودی به جزیره و کالایی که در کیش به فروش می‌رسد، به این حوزه مرتبط است که تفویض اختیارها و هماهنگی‌هایی را با سازمان ملی استاندارد و سازمان غذا و دارو دارد.
با با حوزه‌های دیگری هم مرتبط هستیم. به عنوان مثال، توسعه جزایر اقماری که شامل ۳ جزیره هندورابی، تنب بزرگ و تنب کوچک می‌شود و لازم است که بسیاری از طرح‌های سرمایه‌گذاری، صنعتی و گمرکی ما در آنجا تعریف شود که در حوزه زیرساخت‌ها، باید سرمایه‌گذار جذب کنیم.
مهمترین برنامه‌های این معاونت از ابتدای سال تاکنون چه بوده است؟
مهمترین ماموریت بودجه‌ای که این مدیریت بر عهده داشته، جذب سرمایه‌گذار بیشتر برای توسعه و آبادانی روزافزون در جزیره و سپس مثبت کردن تراز تجاری این منطقه است.
ما در راستای جذب سرمایه‌گذار سعی کرده‌ایم که در بسیاری از رویدادهای مرتبط با حوزه سرمایه‌گذاری حضور داشته باشیم و در سال‌ها و دهه‌های گذشته، سرمایه‌گذاری‌های بسیار خوبی توسط بخش خصوصی در جزیره کیش انجام شده که بسیاری از آن‌ها به نتیجه رسیده و بسیاری هم در مرحله به نتیجه رسیدن و اتمام است.
البته بخش زیادی از اقداماتی که باید انجام دهیم، صرف ساماندهی و رفع موانع سرمایه‌گذاری گذشته می‌شود، چراکه برای ورود سرمایه‌گذار جدید باید تکلیف جزیره با سرمایه‌گذاری‌های قبلی روشن باشد تا به سرمایه‌گذار جدید اطمینان خاطر دهیم که در مواجهه با سرمایه‌گذار، دنبال به نتیجه رساندن کارها هستیم و نه اتلاف منابع سرمایه‌گذار.
لذا مقدمه جذب سرمایه‌گذار جدید را ساماندهی سرمایه‌گذاری‌های قبلی می‌دانیم که در این راستا اتفاقات بسیار خوبی رخ داد و به بسیاری از پروژه‌هایی که راکد مانده بودند، مجوزهای ادامه فعالیت داده شد.
برخی از آن‌ها هم به قصد دلالی، زمین را گرفته بودند و سال‌ها بود که اتفاق مثبتی روی زمین آن‌ها نیفتاده بود،
اما با کمال احترام اقدام به فسخ این پروژه‌ها کردیم. در مجموع ۱۱۰ بسته سرمایه‌گذاری را در این معاونت تعریف کردیم و در نمایشگاه‌های بزرگ داخلی و خارج از کشور به نمایش گذاشتیم که توافقات خوبی صورت گرفت.
البته با توجه به شرایط جاری اقتصاد ایران و اقتصاد جهانی نمی‌توان انتظار نتیجه سریعی را داشت، ولی کماکان ارتباطات را حفظ کرده‌ایم. در عین حال امکان معرفی جزیره و بسته‌های سرمایه‌گذاری به زبان‌های مختلف انگلیسی، عربی، ترکی، ارمنی، روسی و چینی را فراهم کرده‌ایم.
در مجموع پروژه‌هایی که تفاهم اولیه با سرمایه‌گذاران منعقد کرده‌ایم، بیشتر از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است. همچنین بابت ادامه این تفاهم‌ها، بیشتر از ۱۰۰ هزار بازدید از جزیره اتفاق افتاده است.
امیدواریم که در سال آینده این اقدامات را به نتیجه برسانیم. همچنین باید فرصت‌های جدید در حوزه اقتصاد دریا، تفریحات ساحلی، حوزه گردشگری سلامت، توسعه خطوط هوایی، بیمارستان‌های به‌روزتر، هتل‌ها و رستوران‌های ملل و توسعه ذائقه‌های گردشگری موجود در جزیره کیش را برای سال آینده هدف‌گذاری کنیم.
تراز تجاری اقدامات اقتصادی در جزیره کیش چه میزان بوده است؟
از ابتدای سال تاکنون تراز تجاری عدد مثبت ۸۴ میلیون دلار را ثبت کرده که البته بیشتر مربوط به حوزه خدمات فنی و مهندسی و خدمات گردشگری است.
البته در حوزه کالا هم مثبت بودیم، ولی به مراتب سهم کمتری از حوزه خدمات داشت.
موضوع بعدی هم ساماندهی کسب‌وکار، مجوزهای کسب‌وکار و سهولت ورود به فضای کسب‌وکار بوده که ماندگاری درخواست‌ها را در سازمان منطقه آزاد کیش تقریبا به صفر رساندیم که سال آینده این اتفاق را هم رقم خواهیم زد.
به منظور سرمایه‌گذاری در جزیره کیش چه مشوق‌هایی را در نظر گرفته‌اید؟
لازم می‌دانم که در رابطه با مشوق‌های سرمایه‌گذاری جزیره کیش، به توسعه زیرساخت‌ها اشاره کنم.
جزیره کیش را در حالی تحویل گرفته‌ایم که تقریبا در حوزه زیرساختی، یکی از بهترین نقاط کشور است و با حساب‌هایی که انجام شده، چند ۱۰ میلیون تومان سرانه هر مترمربع زمین در این زیرساخت‌ها است و هر وعده‌ای که سایر حوزه‌های جذب سرمایه در کشور و در خارج از کشور، برای آینده در جهت فراهم کردن امکانات برای سرمایه‌گذار داده‌اند، ما از قبل فراهم کرده‌ایم.
موضوع دیگر، پرداخت بهای زمین به صورت اقساطی و بدون بهره در جزیره کیش است که مجوزهای آن اخذ شده تا با سرمایه‌گذار همراهی کنیم تا در ابتدای پروژه سهم بیشتری از منابع را صرف خود پروژه کند و نه صرف پرداخت بهای زمین.
تمام سعی ما بر این است که پنجره واحد حوزه سرمایه‌گذاری را آماده کنیم که مواجهه سرمایه‌گذار صرفا با آن پنجره واحد باشد و سردرگمی‌های بروکراتیک را از فرآیندهای خود حذف کنیم.
همچنین در حال تعریف فرصت‌های جدید و جذابیت‌هایی برای حضور سرمایه‌گذار در جزیره کیش هستیم که تمام این‌ها باعث می‌شود تا بتوانیم قول آینده بهتری را برای حوزه سرمایه‌گذاری در جزیره کیش بدهیم.
و سخن آخر…
امیدواریم در آینده، جزیره کیش مکانی با اقتصاد پویا و موثر در اقتصاد ملی و شناخته شده در اقتصاد بین‌المللی و جذاب برای خانواده ایرانی باشد و با توجه به گردش مالی بالا و نه صرفا به واسطه افزایش قیمت زمین‌ها، به بهشت سرمایه‌گذاری تبدیل شود که البته این چشم‌انداز، چندان هم دور از دسترس نیست.
برگرفته از ماهنامه شماره ۸۸ دنیای سرمایه گذاری
پایگاه خبری دنیای سرمایه
