از جمله دلایلی که در سودآوری هتلها تاثیرات منفی به همراه داشته، کاهش قدرت خرید مردم و افزایش هزینههای هتلداری با بالارفتن نرخ تورم و نوسانات ارزی است. در همین شرایط دولت نیز با فشارهای مالیاتی بد موقع، صنعت هتلداری را در تنگناهای شدید مالی قرار داده و به عنوان مانعی جدی در مسیر بهبود خدماترسانی هتلها و رشد و ارتقای امکانات آنها شده است. با توجه به این موضوع گفتوگویی با مجتبی آخوندی، مدیرعامل مهمانسرای عباسی متولد سال ۱۳۵۴ و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی رشته مدیریت بیمه، کارشناسی ارشد رشته مدیریت مالی و دکتری مدیریت کسبوکار داشتیم. وی از سال ۱۳۷۴ به استخدام شرکت سهامی بیمه ایران درآمده و تاکنون مسئولیت های مختلفی در بیمه ایران داشته که از مهمترین آنها میتوان به ریاست شعبه دلیجان، شعبه گلپایگان، شعبه درود، شعبه بروجرد و مدیر کل استان خوزستان و استان اصفهان و مشاور مدیرعامل بیمه ایران اشاره کرد. مشروح این مصاحبه از نظر مخاطبان ارجمند میگذرد.
مهمانسرای عباسی از چه سالی و با چه هدفی فعالیت خود را آغاز کرد؟
این مهمانسرا از جمله کاروانسراهای احداث شده در دوره صفوی است که به نام کاروانسرای مادرشاه اصفهان نیز شناخته میشود. مهمانسرای عباسی در دوران شاه سلطان حسین ( ۱۱۰۵-۱۱۳۵ ه.ق) به امر مادر شاه در کنار چهارباغ و مجموعه باغهای سلطنتی احداث گردید و با دو اثر بزرگ همجوار به نامهای «مدرسه چهارباغ» و «بازار هنر» به عنوان یکی از مظاهر برجسته هنر و معماری ایران زمین و شاهکار معماری اصفهان محسوب میشود. این بنا که با نفوذ هنر عصر صفوی به سبک چهار ایوانی با دو طبقه بنا در دور تا دور باغ احداث شده است، پس از انقراض صفویه، به مرور زمان و تا دوران پهلوی با افتوخیزهایی مواجه بود تا اینکه در سال ۱۳۳۶ ه.ش با تصمیم و هزینه شرکت سهامی بیمه ایران مقرر گردید که با حفظ اصالت بنا، به منظور پذیرایی و اقامت گردشگران داخلی و خارجی به هتلی ۵ ستاره تبدیل شود. پروژه مرمت و بازسازی مهمانسرا که از سال ۱۳۳۶ شروع شد و تا سال ۱۳۴۳ تحت نظارت مهندسان متبحر، معماران و نقش پردازان چیرهدست اصفهانی به پایان رسید و بدین ترتیب، یکی از یادگارهای معماری عصر صفوی به هتلی نفیس مبدل شد. شایان ذکر است، این هتل دارای ۲۲۶ باب انواع اتاق و سوئیتهای سنتی و مدرن، تالارهای چند منظوره کاملا مجهز، با ظرفیتهای مختلف از ۲۰ تا ۵۵۰ نفر، رستوران، کافیشاپ، چایخانه سنتی، روف لانژ و مجموعه ورزشی است که با موقعیت ممتاز خود به دلیل قرار گرفتن در قلب مجموعه آثار تاریخی اصفهان و محور تاریخی چهارباغ عباسی ظرفیت منحصر به فردی را جهت اقامت گردشگران داخلی و خارجی و برگزاری همایشها و رویدادهای ملی و بینالمللی ارائه نموده و از ابتدای تاسیس تاکنون، پذیرای هزاران نفر از شخصیتهای عالیرتبه ایرانی و خارجی، صدها هزار گردشگر خارجی و رویدادهای مهم بینالمللی و ملی بوده است.
در زمینه خدماترسانی به مسافران تا چه اندازه از تجهیزات مدرن در این هتل استفاده شده است؟
با توجه به قدمت هتل و نیاز مهمانان و در راستای مدرنسازی و استفاده از تجهیزات مدرن در عرصه خدماترسانی به مسافران، با اتخاذ سیاستهای اصولی در زمینه بازسازی و نوسازی تجهیزات و همچنین هوشمندسازی هتل، اقداماتی همچون بهروزرسانی، ایجاد زیرساختهای لازم و جایگزینی تجهیزات قدیمی با تجهیزات مدرن در تمام قسمتهای هتل عباسی در حال انجام بوده و در آینده نزدیک نیز شاهد مدرنسازی هتل به نحوی هستیم که با هتلهای مدرن جهان قابل رقابت باشد.
با توجه به افزایش نرخ تورم و همچنین بالا رفتن هزینه خدمات هتلها، بیشترین این هزینهها به کدام بخش اختصاص دارد و چه راهکاری برای کاهش آن پیشنهاد میکنید؟
بخش عمده هزینههای اداره یک هتل صرف نظر از سرمایهگذاری کلان اولیه، شامل هزینههای پرسنلی، اداری شامل آب و برق و گاز، ملزومات مصرفی مورد نیاز بخش خانهداری، هزینههای تعمیرات و نگهداری، تامین مواد اولیه غذایی و نوشیدنی و سایر هزینههای مشابه است. در هتل عباسی به دلیل مساحت و زیربنای بالای هتل، بافت تاریخی هتل و آثار هنری به کار رفته در آن که هر یک براساس سبک خاصی از تاریخ و معماری ایران اجرا شده، کلیه هزینههای هتل اعم از پرسنل و اداری از متوسط هتلهای مشابه بالاتر بوده است. از طرفی، هزینه بالای نگهداری و مرمت آثار هنری موجود در هتل عباسی و نیز پرورش و نگهداری گونههای مختلف گیاهی، درختان میوه و تزئینی موجود در باغ هتل و ایجاد فضای سبز باطراوت و مناسب در باغ که مخصوص این هتل بوده نیز رقم قابل توجهی را به خود اختصاص میدهد. از جمله راهکارهای اساسی برای کاهش هزینهها و خنثیسازی افزایش نرخ تورم، صرف نظر از تغییر سیاستهای متولیان گردشگری، سیاستگذاری اصولی در حوزه روابط بینالمللی و تسهیل ورود توریستهای خارجی، تامین زیرساختهای لازم در حوزه حملونقل مسافر، فرودگاه، پروازهای داخلی و خارجی و… و به قول معروف، تکمیل کلیه ظرفیتهای اقامتی و پذیرایی تاسیسات گردشگری است. افزایش بهرهوری نیروی انسانی، آموزش مستمر و مداوم نیروی انسانی و بهینهسازی مصرف انرژی نیز از دیگر اقدامات است. در این راستا میتوان به مشارکت و همکاری مهمانان در جهت حفظ محیط زیست و شستوشوی کمتر حوله و ملحفه، استفاده از شیرهای چشمی هوشمند و شیرهای اهرمی و سردوشیهای کممصرف، استفاده از لامپهای کم مصرف LED، شیشههای دوجداره و استفاده از تجهیزات هوشمند جهت کنترل دما اشاره کرد.
یکی از موضوعات مهم در کنار خدماترسانی مطلوب، استفاده از پرسنل کارآزموده است. هتل عباسی در این زمینه تا چه اندازه موفق بوده است؟
به دلیل عدم وجود مدارس حرفه ای هتلداری در کشور، صنعت هتلداری جهت تامین کادر مجرب حرفهای و مورد نیاز خود در کلیه بخشهای هتل با مشکلات فراوانی روبهرو است. هتل عباسی در تلاش است تا با تکیه بر سابقه بیش از ۶۰ سال فعالیت حرفهای خود در صنعت هتلداری و با بهکارگیری نیروهای ماهر و با استعداد، برگزاری دورههای تخصصی متعدد و مستمر، بهرهگیری از تخصص و تجارب پیشکسوتان و مسئولان خود در بخشهای مختلف هتل و همچنین مدرسان بنام کشور، کادری کاملا حرفهای و مجرب در بخشهای مختلف جهت سرویسدهی مطلوب به مهمانان خود آماده و مهیا سازد.
هزینههای مالیاتی تا چه اندازه موجب فشار به صنعت هتلداری شده است؟
صنعت هتلداری در چندسال گذشته با ثاثیرپذیری از اتفاقات و حوادث و رویدادهای مختلف سیاسی و شیوع ویروس کرونا و… با توقف فعالیت و یا کاهش درآمد مواجه گردید که در نوع خود بی سابقه بود. در این شرایط که دولت باید با تدوین و اجرای سیاستهای حمایتی، شرایط را برای ادامه حیات و بقای هتلها فراهم نماید، از یکطرف، شاهد افزایش میزان مالیات بر درآمد هتلها هستیم و از سوی دیگر با وضع مالیات بر ارزش افزوده خدمات اقامت و پذیرایی هتلها به ویژه هتلهای ۵ ستاره، موجبات افزایش قیمت تمامشده این خدمات را فراهم کرده و این امر موجب کاهش قدرت خرید مهمانان و افزایش قیمت تمامشده خدمات هتلهای ۴ و ۵ ستاره در یک سیر رقابتی شده است. به نظر میرسد، دولت باید در راستای توسعه حمایتهای خود از صنعت گردشگری و هتلداری، با اصلاح قوانین مالیاتی و از جمله حذف مالیات بر ارزش افزوده از خدمات هتلها، این خدمات را برای اقشار مختلف جامعه مقرون به صرفهتر کرده و بدین ترتیب، رونق فعالیت هتلها را فراهم نماید.
در قیاس با کشورهای خارجی، چه محدودیتهایی برای مسافران خارجی در استفاده از هتلهای داخلی وجود دارد؟
در قیاس با کشورهای خارجی خدمات متدوال هتلها در ایران بسیار ناچیز است. هتلها در ایران صرفا اقامت، غذا و نوشیدنیهای حلال را تامین مینمایند که البته در زمینه غذاهای حلال نیز با کمبودها و چالشهای فراوانی روبهرو هستیم و طیف وسیعی از خدمات هتلداری که به لحاظ قانونی و شرعی در کشور ما در دسترس نیست، باعث محدود شدن انگیزههای سفر به کشورمان شده است.
بهطور سالانه چند درصد از مسافران خارجی و داخلی از هتل عباسی اصفهان استفاده میکنند؟
هتل عباسی به عنوان یکی از هتلهای ۵ ستاره تشریفاتی، سالانه میزبان جمع زیادی از مهمانان خارجی و داخلی است که به اصفهان سفر میکنند و عمده مهمانان خارجی و داخلی نیز به دلیل ویژگیهای خاص و منحصر به فرد معماری، تاریخی و هنری هتل و کیفیت خدمات ارائه شده توسط پرسنل، تمایل دارند که در این هتل اقامت داشته باشند، اما به دلیل عدم دسترسی بنده به آمار توریستهای خارجی و مهمانان داخلی که در یکسال گذشته به اصفهان سفر کردهاند، نمیتوانم با اطمینان در خصوص درصد مسافران خارجی و داخلی هتل اظهار نظر کرده و به این بسنده میکنم که در سال ۱۴۰۲، ۶۳ درصد از مهمانان مقیم هتل ایرانی و ۳۷ درصد خارجی بوده اند، اما در چهار ماه اول سال ۱۴۰۳، این میزان شامل ۸۲ درصد مهمانان ایرانی و ۱۸ درصد مهمانان خارجی بوده است.
با توجه به آنکه سهام هتل عباسی متعلق به بیمه ایران است، این موضوع چه نقشی در اقبال بیمهگذاران نسبت به بیمه ایران داشته است؟
یکی از مهمترین فاکتورهای مورد نظر بیمهگذاران جهت انتخاب شرکت بیمهگر برای پوشش بیمهای ریسکها و سرمایههای آنها، پشتوانه غنی مالی و دارایی شرکت بیمهگر و توانگری مالی در پرداخت خسارات احتمالی است؛ لذا با توجه به ارزش مادی و معنوی بسیار بالای هتل فاخر عباسی و اینکه این هتل به عنوان یکی از سرمایهگذاریهای بیمه ایران در کنار سایر سرمایهگذاریهای انجام شده در موضوعات مختلف اقتصادی، پشتوانه ایفای تعهدات شرکت بیمه ایران خواهد بود، بیمهگذاران با خیال آسوده بیمه ایران را جهت خرید انواع بیمه انتخاب میکنند.
در حال حاضر تخصیص کدام مشوقها به هتلداران به تحقق اهداف آنها در جذب مسافر کمک میکند؟
به نظر میرسد، تخصیص یارانههای حمایتی شامل معافیت یا کاهش درصد مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد هتلها، تعدیل تعرفه آب، برق و گاز مصرفی، تخفیف بیمه تامین اجتماعی کارکنان شاغل در هتلها، اختصاص یارانه به پرواز مسافران خارجی جهت جذب هرچه بیشتر توریست و وامهای بلندمدت با دوره تنفس بالا به هتلها است. این یارانهها در مجموع باعث کاهش هزینههای سربار هتلها و در نهایت، کاهش هزینه اقامت و پذیرایی شده که جذابیت نرخها و افزایش مسافران هتلها را بالا خواهد برد. البته باید گفت، هتلها معمولا متناسب با شرایط High season و Low season تخفیفهایی را ارائه میکنند تا مهمانان بتوانند متناسب با بودجه خود برای مسافرت، زمان مناسبی را برای سفر خود تنظیم و هزینههای خود از جمله هزینه اقامت را مدیریت کنند.
ضریب اشتغالزایی صنعت هتلداری چه میزان است؟
در حالی که بر اساس گزارش منتشر شده توسط سازمان بینالمللی کار در دوم آوریل ۲۰۰۱ بخش هتلداری، کترینگ و توریسم ۳ تا ۴ درصد از تولید ناخالص جهانی و بهطور تقریبی ۳ درصد اشتغال نیروی کار در جهان را به خود اختصاص داده، اما در کشور ما صنعت هتلداری با توجه به پایین بودن ضریب اشغال اتاقهای خود و تعدیل نیروی کار هتلها بعید است که به ضریب ۳ درصد دست یابد. در سالهای اخیر با توجه به کاهش تعداد گردشگران خارجی به دلایل مختلف و همچنین کاهش گردشگران داخلی به دلیل افزایش هزینهها و کاهش قدرت خرید مردم، ظرفیت هتلهای اصفهان و بهویژه هتل عباسی بهجز ایام خاص در بقیه ایام سال مشکلی جهت جذب کامل مسافران نداشته است.
از طریق چه سیاستهایی میتوان بین صنعت بیمه و گردشگری ارتباط برقرار کرد؟
صنعت بیمه به عنوان پشتیبان و حامی فعالیتهای مختلف صنعتی، تولیدی و خدماتی و در عین حال تامینکننده مالی سرمایهگذاریهای اقتصادی، میتواند در توسعه صنعت گردشگری نقش موثری ایفا نماید. شرکتهای بیمه با برخورداری از منابع بالای حاصل از فروش بیمهنامه، میتوانند مستقیما یا با واسطه شرکتهای سرمایهگذاری زیرمجموعه خود و یا خرید سهام شرکتهای حاضر در بازار سرمایه، با تامین مالی فعالیتهای گردشگری از جمله سرمایهگذاری در احداث یا مدیریت تاسیسات گردشگری به رونق این بخش کمک نمایند. از طرفی، شرکتهای بیمه میتوانند با ارائه پوششهای مناسب بیمهای از سرمایهگذاریهای انجام شده در این بخش در مقابل خطرات طبیعی ( صاعقه، سیل و زلزله و طوفان و…)، خطرات غیر طبیعی (آتشسوزی، انفجار، سرقت و…) و مسئولیت فعالان این صنعت در مقابل مهمانان و استفادهکنندگان از خدمات واحدهای اقامتی و گردشگری، حمایت کرده و ضمن جبران خسارتهای وارده، اطمینان خاطر بیشتری را برای سرمایهگذاری فعالان این صنعت ایجاد نمایند. علاوه بر این، شرکتهای بیمه با بیمه کردن مسافران داخلی و خارجی در قالب بیمههای عمر و حوادث، درمان، ایرها و مسافران عازم خارج از کشور و همچنین بیمه کردن بار مسافران و… موجب اطمینان بخشی به آحاد جامعه و مسافران خارجی و نهایتا توسعه گردشگری خواهند شد.
