محمدرضا خیرخواه کرمانی، تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد در رشته مهندسی مکانیک از دانشگاه شیراز به پایان رساند و پس از حضور در جنگ تحمیلی به دلیل علاقه وافر به زادگاه خود تصمیم گرفت تا اولین کارخانه کارتن‌سازی استان کرمان را در سال ۱۳۶۱ احداث کند. به گفته وی، در همان مقطع، نیاز کشاورزان به کارتن به منظور بسته‌بندی محصولات‌شان به خوبی احساس می‌شد، از این رو احداث کارخانه دیگری را در دهه هفتاد در شهرک صنعتی بم شروع کرد که این کارخانه در سال ۱۳۷۸ به بهره‌برداری کامل رسید و در حال حاضر نیز هر دو کارخانه فعال هستند. آنچه در ادامه می‌خوانید، ماحصل گفت‌وگوی ماهنامه «دنیای سرمایه‌گذاری» با مدیرعامل کارتن‌سازی خیرخواه است.
هم‌اکنون کارتن‌سازی خیرخواه، بزرگ‌ترین تولیدکننده کارتن خرمای جنوب کشور است. چه عاملی باعث شد تا به این سطح از موفقیت دست پیدا کنید؟
صنایع کارتن خیرخواه در دل نخلستان‌های بم و در کنار باغداران احداث شده؛ لذا رابطه تنگاتنگ با باغداران و سردخانه‌داران، همچنین شناخت کامل از مشکلات و نیازهای آنان در بسته‌بندی خرما موجب شده تا آن‌ها ما را به عنوان مشاور و پشتیبان خود بپذیرند.
در واقع این ارتباط نزدیک، موجب تعامل و صمیمیت بیشتر با مشتریان شده است.
سالانه چه میزان کارتن خرما تولید می‌کنید و از لحاظ طراحی و سایز، چه تنوعی را در تولیدات خود ایجاد کرده‌اید؟
طبق پروانه بهره‌برداری وزارت صمت، ظرفیت تولید کارخانه ۲۳ هزار تن ورق کارتن و ۱۰ هزار تن کارتن است؛ یعنی امکان تولید معادل ۱۵۰ میلیون جعبه کارتن خرما را در سال داریم،
هرچند که تولید این تعداد کارتن در فصل برداشت خرما عملی نیست. ناگفته نماند، با توجه به نیاز منطقه به حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون جعبه خرما، واحدهای کارتن‌سازی دیگری نیز در کشور مسئولیت تولید این میزان کارتن خرما را به عهده دارند.
صنایع کارتن خیرخواه از لحاظ طراحی و سایز جعبه چه تنوعی در بسته‌بندی خرما ایجاد کرده است؟
حدود ۶۰ سال قبل، خرما برای اولین بار توسط پدر بنده در کارتن ۱۰ کیلویی و به صورت فله بسته‌بندی شد تا اینکه این کارتن به مرور زمان به جعبه یک کیلویی مقوایی یک تکه تبدیل شد.
همچنین صنایع کارتن خیرخواه برای اولین بار جعبه دو تکه با طراحی جدید شامل درب و بدنه با چاپ آفست روی مقوای پشت طوسی را به بازار عرضه کرد که به سرعت جایگزین جعبه قبلی شد.
در حال حاضر این جعبه در ابعاد متفاوت و بر اساس چیدمان خرمای داخل جعبه، به صورت ۳ ردیف (۴۸ دانه‌ای – حدود ۷۰۰ گرم) و ۲ ردیف (۲۴ دانه‌ای – حدود ۸۰۰ گرم) تولید می‌شود. البته جعبه‌های خاص با طراحی منحصر به فرد ۲۰۰ و ۴۰۰ گرمی نیز بر اساس درخواست مشتری تولید می‌شود.
تیم طراحی کارتن‌های خرما، از چه مزیت‌ها و ویژگی‌هایی برخوردار است و چه خلاقیت‌ها و ابتکاراتی برای پیشبرد کار خود دارد؟
تیم طراحی کارخانه طی سال‌ها در ارتقای کیفیت بسته‌بندی خرما تاثیرگذار بوده است.
در طراحی و تولید انواع جعبه و کارتن سعی می‌کنیم که با عرضه طرح‌های جدید مانند جعبه لمینت شده، طرح کیبوردی برای بسته‌بندی خرما و یا جعبه درب و بدنه خودقفل، کارتن‌ها نیاز به منگنه نداشته باشند.
امیدواریم که طرح‌های جدید، مورد استقبال واحدهای بسته‌بندی خرما قرار بگیرد تا راه صادرات خرما به کشورهای بیشتری هموار گردد.
در این مجموعه از چه نوع تکنولوژی و ماشین‌آلاتی استفاده می‌کنید و تا چه اندازه متمرکز بر بهره‌گیری از دستگاه‌های به‌روز هستید؟
صنعت بسته‌بندی یک صنعت پویا است که همواره باید به‌روز باشد،
به همین دلیل ما دستگاه پیشرفته چاپ ۵ رنگ مستقیم روی کارتن با کیفیت نزدیک به چاپ افست (High Graphic) همراه با دایکات همزمان (In Line) را وارد کشور کردیم و توانستیم در فصل برداشت، با سرعت بالا و کیفیت مطلوب، پاسخگوی نیاز منطقه باشیم.
ماشین‌آلات دیگر مانند دایکات بوپست و لب چسب تمام اتوماتیک نیز به‌روز هستند و در فصل برداشت خرما، تولید انبوه کارتن را سرعت می‌بخشند.
بسته‌بندی ضعیف یکی از مشکلات شرکت‌های ایرانی در بازارهای صادراتی است که مانع از مزیت رقابتی می‌شود. در این رابطه چه نظری دارید؟
اکثر محصولات کشاورزی، خصوصا خرمای ایران در دنیا بی‌نظیر هستند، اما در بازارهای جهانی، به دلیل ضعف بسته‌بندی، با پایین‌ترین قیمت عرضه می‌شوند.
حقیقت این است که بسته‌بندی به کالا شخصیت و اعتبار می‌بخشد و ارزش افزوده بیشتری نصیب محصول می‌کند.
متاسفانه در ایران، هنوز برای کاهش قیمت تمام‌شده، از کیفیت بسته‌بندی می‌کاهند و با این کار، ارزش محصول‌شان را پایین می‌آورند، در صورتی که بسته‌بندی، هزینه نیست، بلکه بخشی از سرمایه‌گذاری است.
مشتریان شما کدام مجموعه‌ها و شرکت‌ها هستند و آیا از تولیدات شما رضایت دارند؟
مشتریان ما عموما به دو بخش عمومی و صادراتی تقسیم می‌شوند.
جعبه و کارتن طرح عمومی با تولید انبوه را همه ساله در فصل برداشت در اختیار باغداران و سردخانه‌داران قرار می‌دهیم و از این نظر که ما همیشه در کنارشان و پاسخگوی مشکلات احتمالی آنان هستیم، برایشان یک مزیت است.
همچنین بعضی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین صادرکنندگان نمونه خرمای مضافتی از مشتریان ما هستند و تهیه و تامین همه جعبه‌ها و محصولات‌شان بر عهده کارتن‌سازی خیرخواه است.
دیگر مشتریان صادراتی ما نیز دارای برندهای شناخته شده‌ای هستند که نمونه بسته‌بندی آن‌ها در نمایشگاه بین‌المللی صنایع کشاورزی و مواد غذایی (آگروفود ۱۴۰۳) در معرض دید عموم خواهد بود.
و سخن آخر…
در شرایط کنونی، صادرکنندگان به عنوان تامین‌کنندگان ارز مورد نیاز کشور، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند؛ لذا ما بر اساس وظیفه و رسالت ملی خود، در زمینه تامین جعبه و کارتن بسته‌بندی آن‌ها، با کیفیت مطلوب و در زمان کوتاه، نهایت همکاری را داشته‌ایم تا صادرکننده، تمرکز خود را روی محصول و بازاریابی معطوف کند.
