تلاش بـازار سـرمایه برای رسیدن به جایگاه مناسب در نظام تامین مالی

به گزارش پایگاه خبری دنیای سرمایه گذاری آنلاین، امیر تقی‌خان تجریشی، عضو هیات‌ مدیره و معاون سرمایه‌گذاری گروه مالی فیروزه در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای سرمایه‌گذاری آنلاین با اشاره به اهمیت تامین مالی برای شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی اظهار کرد: بهبود عملکرد و بقای یک بنگاه اقتصادی در گروی مکانیزم تامین مالی و جذب نقدینگی است. شرکت‌ها از طریق تامین مالی، منابع مالی و سرمایه جدید را به چرخه تولید یا خدمات وارد می‌کنند و افزون بر مهار تورم از طریق کنترل نقدینگی و افزایش تولید و بهره‌وری، سود بیشتری را نصیب سهامداران و شرکت می‌کنند.

وی با بیان اینکه هدف از تامین مالی؛ سرمایه‌گذاری، سودآوری، کاهش ریسک و برطرف کردن نیازهای اقتصادی و اجتماعی یک بنگاه اقتصادی است، افزود: هدف اصلی تامین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی، تامین منابع مالی لازم برای رشد، توسعه و پایداری بنگاه است. همچنین از آنجا که بنگاه‌های اقتصادی معمولا به دنبال حفظ و افزایش ارزش سهام خود هستند، با تامین منابع مالی از طریق شیوه مناسب می‌توانند به بنگاه کمک کند تا درآمدهای خود را افزایش دهد و به سودآوری بیشتر برسد که این موضوع می‌تواند افزایش ارزش سهام را در پی داشته باشد.

این تحلیل‌گر ارشد بازار سرمایه با اشاره به اینکه شیوه‌های متعددی برای تامین مالی پیش‌روی شرکت‌ها قرار دارد، تصریح کرد: نظام بانکی و بازار سرمایه، ابزارهای متنوعی را در اختیار شرکت‎ها برای تامین مالی قرار می‌دهند. همواره تسهیلات بانکی به عنوان یک ابزار سنتی، نقش مهمی در تامین مالی شرکت‌ها داشته و ۹۲ درصد از بازار بدهی کشور را تسهیلات بانکی تشکیل می‌دهد.

تجریشی با اشاره به سهم بازارهای پول و سرمایه در تامین مالی شرکت‎ها ادامه داد: اگرچه در حال حاضر بازار پول سهم بیشتری را نسبت به بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه‌ها به خود اختصاص داده است، اما تنوع روش‌های تامین مالی در بازار سرمایه می‌‌‌تواند به بهبود عملکرد و سودآوری و در نتیجه تقویت بنیاد شرکت‌ها، افزایش تولید و ارزش‌آفرینی در اقتصاد منجر شود. از سوی دیگر، روش‌های تامین مالی در بازار سرمایه از انعطاف بیشتری متناسب با نیاز و شرایط بنگاه‌های اقتصادی برخوردار است.

وی ادامه داد: قوانین سخت‌گیرانه، انعطاف‌پذیری پایین و محدودیت در تعداد و تنوع ابزارهای مالی، برخی از مشکلات تامین مالی از نظام بانکی به‌شمار می‌روند. همچنین اگرچه اعطای وام و تسهیلات بخش مهمی از عملیات تامین مالی هر بانک را تشکیل می‌دهد، اما احتمال عدم بازپرداخت به موقع وام و تسهیلات، سبب ریسک اعتباری در بانک‌ها می‌شود؛ بنابراین در تامین مالی از نظام بانکی، بنگاه‌ها با ریسک اعتباری مواجه هستند. به بیان دیگر، در صورت عدم پرداخت بدهی‌ها، بانک‌ها ممکن است به دلیل عدم پرداخت تسهیلات، تعدیلات قراردادی یا تغییر در وضعیت اقتصادی بنگاه‌ها، اقدام به پیگیری حقوق خود کنند.

نقش برجسته بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی

رییس سابق هیات‌ مدیره شرکت بورس تهران با اشاره به نیاز ۴ تریلیون دلاری سرمایه‌گذاری سالانه کشورهای در حال توسعه برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ بر اساس گزارش بانک جهانی ابراز کرد: بر این اساس، نقش بازار سرمایه در تامین‌ مالی به ‌منظور توسعه زیرساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، تجهیز ابزارها، سرمایه در گردش و… در شرکت‌های بزرگ و شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) و ارتباط آن با رشد اقتصادی به‌طور شایانی برجسته‌تر می‌شود.

تجریشی با بیان اینکه یکی از کارکردهای مهم بازار سرمایه، تامین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی است، گفت: اگرچه غالبا بازار سرمایه را به عنوان محلی برای مبادلات سهام می‌شناسند، ولی در فضای اقتصاد کلان، یکی از کارکردهای اصلی بازار سرمایه، تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی به روش‌های مختلفی از جمله روش تامین مالی جمعی (Crowd funding) است که مبادلات سهام هم در تداوم همین نقش، کارکرد پیدا می‌کند.

عضو هیات‌مدیره گروه مالی فیروزه با اشاره به مکانیزم‌های تامین مالی از طریق بازار سرمایه عنوان کرد: ابزارهای تامین مالی در این بازار مبتنی بر ابزارهای مبتنی بر بدهی و سرمایه‌ای تقسیم می‌شوند. به بیان دیگر، منابع مالی در دسترس هر بنگاه اقتصادی از دو محل استقراض (ایجاد بدهی) و حقوق صاحبان سهام (سرمایه) تشکیل می‌شود.

وی ادامه داد: استقراض می‌تواند به صورت دریافت وام یا انتشار اوراق قرضه توسط شرکت باشد و حقوق صاحبان سهام شامل سرمایه‌گذاری سهامداران در شرکت می‌شود. تامین مالی از طریق حقوق صاحبان سهام شامل واگذاری بخشی از سهام شرکت و استفاده از منابع حاصل از واگذاری در فعالیت‌های تجاری است که امکان دارد به شکل عرضه اولیه یا واگذاری سهام باشد.

ابزارهای تامین مالی مبتنی بر سرمایه

این تحلیل‌گر ارشد بازار سرمایه با اشاره به ابزارهای تامین‌ مالی مبتنی بر سرمایه تصریح کرد: تاسیس شرکت‌های سهامی عام (عرضه اولیه)، افزایش سرمایه شرکت، ادغام و تملیک، صندوق پروژه، صندوق جسورانه و صندوق‌های زمین و ساختمان از جمله این ابزارها به‌شمار می‌روند.

تجریشی با بیان اینکه از محل آورده نقدی سهامداران و افزایش سرمایه از محل صرف سهام، نقدینگی وارد شرکت می‌شود، گفت: افزایش سرمایه از محل صرف سهام، بهترین نوع افزایش سرمایه است، اما به دلیل پیچیدگی‌هایی که دارد، به‌طور محدود انجام شده است. شرکت‌ها از طریق قیمت بازاری خود فرآیند افزایش سرمایه از محل صرف سهام را انجام می‌دهند و مابه‌التفاوت قیمت بازار و قیمت اسمی سهام می‌تواند به عنوان سهام جایزه، اندوخته یا روش‌های دیگر وارد نقدینگی شرکت شود.

وی با اشاره به عرضه اولیه شرکت‌ها از طریق صرف سهام و سلب حق تقدم اذعان کرد: زمانی که شرکت‎ها وارد بازار سرمایه می‌شوند، منابعی که از طریق پذیره‎نویسی جذب می‌کنند، به افزایش سرمایه شرکت منتقل می‌شود و به این ترتیب به‌طور مستقیم وارد نقدینگی شرکت و انجام طرح‌های توسعه‌ای و رشد آن شرکت خواهد شد. این نوع عرضه اولیه بهترین منبع ورود نقدینگی به‌ویژه برای شرکت‌های متوسط و کوچک است. اگرچه این روش به علت پیچیدگی‎هایی که دارد، در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اما در سال‌های اخیر شاهد عرضه اولیه‌های موفقی از طریق صرف سهام و سلب حق تقدم بوده‌ایم که می‎توان به عرضه اولیه تپسی، شرکت گلدیران و باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال و شرکت صبا فولاد خلیج‌فارس اشاره کرد.

عضو هیات‌مدیره گروه مالی فیروزه با بیان اینکه برای شرکت‎ها در هر مرحله از چرخه عمر خود، سازوکارهای مشخصی برای تامین مالی مبتنی بر سرمایه وجود دارد، توضیح داد: برای نمونه، زمانی که شرکت در مراحل اولیه رشد خود است، از طریق شتاب‌دهنده‌ها و سرمایه‌گذاران جسورانه (Venture Capital) می‌تواند جذب سرمایه کند و زمانی که شرکت‌ها وارد مرحله رشد و توسعه می‌شوند، جنس سرمایه‌گذاری آن‌ها به سمت سرمایه‌گذاری پیش از عرضه عمومی سهام می‌رود و از طریق سرمایه‌گذاران خصوصی (Private Equity) قابل انجام خواهد بود. در بازار سرمایه ایران نیز صندوق‎های سرمایه‌گذاری جسورانه و خصوصی با هدف سرمایه‎گذاری در شرکت‎ها در مراحل مختلف دارای فعالیت هستند.

ابزارهای تامین مالی مبتنی بر بدهی

تجریشی با بیان اینکه بدهی یکی از دو منبع اصلی تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی است، اذعان کرد: اوراق بهادار اسلامی یا همان صکوک، اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق مرابحه گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری و اوراق رهنی، اوراق اختیار فروش تبعی نمونه‌هایی از ابزارهای تامین مالی مبتنی بر بدهی محسوب می‌شوند. در میان این ابزارها، اوراق اجاره و سپس اوراق مرابحه بیشترین حجم از اوراق شرکتی منتشر شده را به خود اختصاص داده‌اند.

به گفته عضو هیات‌مدیره گروه مالی فیروزه، عدم تغییر ساختار سرمایه‎ای شرکت و حفظ مالکیت سهامداران، ایجاد سپر مالیاتی، ارزان‌تر بودن تامین مالی از طریق بدهی از جمله مزایای تامین مالی مبتنی بر بدهی به‌شمار می‌روند. همچنین استفاده از سرمایه قرض گرفته‌شده برای تامین دارایی‌های طرح، اجازه می‌دهد که سود طرح در شرکت باقی بماند یا به صاحبان آن داده شود.

بازار سرمایه؛ از جایگاه فعلی تا جایگاه واقعی در تامین مالی

وی اظهار کرد: مقایسه حجم تامین مالی انجام‌شده از طریق بازار سرمایه با نظام بانکی حکایت از این دارد که بازار سرمایه فاصله زیادی تا نقطه مطلوب خود دارد و برای افزایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی، نه‌تنها باید فرآیندهای موجود و فرآیندهای اداری تامین مالی و صدور مجوزها از طریق نهادهای ذی‌ربط را سرعت بخشید، بلکه لازم است در این زمینه فرهنگ‌سازی شود؛ چراکه یکی از چالش‌های مطرح در تامین مالی از طریق بازار سرمایه، ناآشنایی فعالان اقتصادی به‌ویژه مدیران بخش خصوصی با ابزارها و نهادهای مالی این بازار است.

تجریشی در پایان تاکید کرد: بر همین راستا لازم است تا مقامات و نهادهای بازار سرمایه و همین‌طور نهادهای مالی از طریق برگزاری همایش‌ها، جشنواره‌ها و کنفرانس‌های سالانه و فصلی، روش‌های تامین مالی از بازار سرمایه را به مدیران بنگاه‌های اقتصادی معرفی کنند.

انتهای پیام/