به گزارش پایگاه خبری دنیای سرمایه گذاری آنلاین، دکتر وحید اسلامیان، عضو هیاتمدیره انجمن صنایع مس ایران با بیان اینکه زنجیره ارزش مس مغفول مانده و در صنایع میانی و پاییندستی مس کار اساسی انجام نشده است، افزود: از سال ۱۳۵۷ میزان ظرفیت کاتد از ۶۰ هزار تن به ۳۰۰ هزار تن رسیده که در سالهای آینده به ۴۰۰ هزار تن خواهد رسید. باید به این نکته اشاره داشت که افزایش ظرفیت، نیازمند تامین زیرساختها است.
وی با اشاره به اینکه ایران در خط مس قرار دارد، عنوان کرد: بسیاری از معادن دستنخورده هستند و اکتشاف آنها نیازمند سرمایه بسیار است.
عضو هیاتمدیره انجمن صنایع مس ایران عنوان کرد: تا سه سال پیش ۲۰۰ هزار تن کنسانتره از کشور صادر میشد که خوشبختانه با همکاری شرکت ملی صنایع مس و با ایجاد فرآوری و ذوب در این مجموعه، این رقم فوق تبدیل به محصول شد و در محصولات پاییندستی مورد استفاده قرار میگیرد.
اسلامیان با اشاره به افزایش میزان مصرف مس در دنیا گفت: بهطور متوسط ۵۰ درصد مس در ساختوساز، ۲۰ تا ۳۰ درصد در ماشینسازی، حملونقل سریعالسیر، الکتروموتور و کارخانهها و ۱۰ درصد نیز در صنایع تجدیدپذیر مصرف میشود.
وی با تاکید بر افزایش سرمایهگذاری در صنایع هایتک گفت: در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۹۰ هزار تن کاتد در ایران، مصرف و ۱۱۰ هزار تن صادر شد. صنایع مس ارزش افزوده بالایی دارد؛ بنابراین با تکمیل زنجیره ارزش افزوده مس و تولید محصولات هایتک، ارزش افزوده بالایی برای کشور ایجاد خواهد شد. این محصولات قابل بازیافت نیز هستند و بازهم ارزش افزوده ایجاد میکنند.
عضو هیاتمدیره انجمن صنایع مس ایران معتقد است: با وجود چالشهای موجود در صنعت کشور، ورود تکنولوژی غیر ممکن نیست. بخش خصوصی برخی از ماشینآلات را بومیسازی کرده است. برای پیشرفت صنعت، باید ۵۰ درصد از سرمایهگذاریها به سمت فاینانس برود، در حالی که این امر در کشور مغفول مانده است.
این فعال بخش صنعت و معدن با بیان اینکه مشکل اصلی صنعت مس، صادرات است، عنوان کرد: در حال حاضر در بخش مس، مازاد تولید داریم، به همین دلیل باید بستر صادرات آن مهیا شود. ایران ظرفیت بالقوه بالایی در بخش سیم و کابل، مفتول، لوله، ورق، ترانس، شیرآلات و… دارد، ولی بخش صادرات آن مغفول مانده است.
اسلامیان اظهار کرد: روزانه با قوانین خلقالساعهای در بخش صادرات روبهرو هستیم و قوانین بدون مطالعه وضع شده و در زمان کوتاه، دیگر قابلیت اجرایی ندارند. اگر قوانین با مشورت با تشکلهای بخش خصوصی وضع شوند، به مشکل نخواهیم خورد. تمامی تولیدکنندگان باید ارز خود را به حوزه تولید بازگردانند یا کالای سرمایهای وارد کنند، اما قوانین موجود، مانع از انجام این کار میشود.
وی ادامه داد: در صورت حمایت از تولیدکنندگان، سرمایهها به سوی دلالی نخواهند رفت و به سمت تولید سوق پیدا میکنند.
عضو هیات مدیره انجمن صنایع مس ایران معتقد است: تمامی مواد معدنی به خصوص مس، آلومینیوم، نقره، طلا و… برای سرمایهگذاری جذابیت داشته و برگشت سرمایه آنها سریعتر و تضمینشده است. در حال حاضر برخی از فلزات رنگی (طلا و نقره) استحصال میشود و بعضی هم نمیشود. اگر دولت کمک کرده و حمایت مناسبی از سرمایهگذاری داشته باشد، این صنعت رشد بسیاری خواهد داشت.
حرکت به سمت اکتشافات جدید
دکتر بهرام شکوری، رییس انجمن صنایع مس ایران با اشاره به اینکه صنعت مس آینده خوبی دارد، چراکه دنیا در مصرف سوخت کربن سختگیرتر شده است، گفت: نوآوریهای جدید، صنعت را از کربن بینیاز و مصرف مس را افزایش میدهد. توسعه تکنولوژی سبز در حوزه مس، محرک خوبی برای این صنعت در ابعاد جهانی بوده است. به نظرم، در آینده، مس ارزش طلا پیدا خواهد کرد و سرمایهگذاری در آن جذاب خواهد بود.
وی افزود: طبق گفته اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۵۰ میلادی ۸۰ درصد مصرف کربن کاهش پیدا خواهد کرد، بر همین اساس دنیا به سمت کاهش مصرف سوختهای فصلی پیش خواهد رفت.
این فعال بخش معدن اظهار کرد: پیشبینیشده تا سال ۲۰۳۰ میلادی، میزان تولید مس باید ۴ برابر شود تا جوابگوی نیاز تکنولوژی نوین باشد.
شکوری با بیان اینکه ایران ۵۵ میلیون تن فلز محتوا دارد، عنوان کرد: با توجه به اکتشافات جدید مس، رتبه ایران در دنیا تغییر کرده؛ لذا باید در قدم اول به سمت تولید کنسانتره بیشتر پیش برویم، زیرا کمبود کنسانتره یکی از معضلات اصلی کارخانهها است و باید سهم استخراج را به نسبت میزان ذخایر افزایش دهیم. با توجه به اینکه در حال حاضر این نسبت در کشور زیر یک درصد بوده و در دنیا نرمال این نسبت، بین ۳ تا ۵ درصد است، باید بتوانیم استخراج را به نسبت میزان ذخایر افزایش دهیم تا هدف رسیدن به ارزآوری ۱۰ میلیارد دلاری در این حوزه را محقق کنیم.
رییس انجمن صنایع مس ایران اظهار کرد: در حال حاضر میزان سرمایهگذاری دنیا در حوزه مس سیر صعودی به خود گرفته، بهطوری که حتی کشورهای آفریقایی با بیش از ۲۷ میلیارد دلار سرمایهگذاری که در اکتشاف صورت دادهاند، دهها برابر ایران در این حوزه سرمایهگذاری کردهاند.
وی عنوان کرد: در حال حاضر اکتشافات در دنیا عمیقتر و این امر باعث شده، میزان استخراج و عیار مس کاهش و قیمت تمامشده افزایش پیدا کند؛ بنابراین در ایران نیز باید به سمت اکتشافات جدید حرکت کنیم تا در آینده سهمی در بازارهای جهانی داشته باشیم.
این فعال بخش معدن تاکید کرد: کشور باید به سمت سرمایهگذاری در صنایع هایتک پیش برود، زیرا دنیا نیازمند این صنعت است و ارزشافزوده و ارزآوری آن از تولید چندین تن محصول دیگر مانند مس و فولاد بیشتر است.
شکوری با توجه به پیشبینی تولید یکمیلیون تن کاتد در کشور گفت: با توجه به میانگین تولید در دنیا، در صورت انجام حدود ۱۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری، در دههای که در آن واقع هستیم، دستیابی به تولید یکمیلیون تن کاتد مس میسر خواهد شد.
این مقام صنفی معتقد است: مس میتواند ارزآوری ۱۰ میلیارد دلاری برای کشور به دنبال داشته باشد و حتی میتوانیم سالانه بیش از یکمیلیون تن کاتد تولید کنیم.
وی خاطرنشان کرد: در این راستا همت بالایی را از سوی شرکت ملی مس شاهد هستیم و در کنار آن، بخش خصوصی نیز فعالیت خوبی را آغاز کرده، بهطوری که در تولید کاتد، سهم بخش خصوصی هر روز در حال افزایش است.
رییس انجمن صنایع مس ایران تاکید کرد: در راستای این سرمایهگذاری، نیاز است تا طراحی معادن بخش مس کشور تغییر کند، اندازه ماشینآلات مورد استفاده عوض شود و سنگشکنها نیز بر مبنای ماشینآلات یاد شده تغییر کنند که البته همراهی دولت را نیز میطلبد.
شکوری با اشاره به کمبود سرمایهگذاری در بخش معدن گفت: کل سرمایهگذاری از بدو معدنکاری تا به امروز در بخش خصوصی و دولتی کشور، حدود ۵۰ میلیارد دلار بوده است. این در حالی است که در دوران ریاستجمهوری احمدینژاد، حدود ۶۶۰ میلیارد دلار نفت به فروش رسیده که از این میزان ۵۰ میلیارد دلار هم در معدن هزینه نشد.
این فعال بخش معدن اظهار کرد، یکی از جاذبههای سرمایهگذاری در صنعت، بخش معدن به خصوص مس است. سرمایهگذاری در این حوزه با توجه به بهای تمامشده، ذخایر معدنی و آینده آن، بسیار سودآور است، اما باید برای آن استراتژیک تعیین شود، فعالان اقتصادی باید در این حوزه تلاش کنند و در نمایشگاهها این پتانسیل را به دنیا نشان دهند. دولت نیز باید در صدد هموار کردن مناسبات بینالمللی برآید.
وی با انتقاد از عملکرد دولت و با بیان اینکه باید موانع سرمایهگذاری بخش معدن بررسی شود، گفت: یکی از موانع، فربه بودن دولت و بنگاهداری آن است که این امر باعث میشود، تمام درآمد دولت صرف هزینههایش شود؛ در نتیجه دولت کسری بودجه خود را از طریق مالیات، حقوق دولتی و… تامین میکند. تا زمانی که مشکلات از ریشه حل نشود و دولت در صنعت تصدیگر باشد، این بخش رشد نخواهد کرد.
شکوری ادامه داد: دولت باید مناسبات خود را با دنیا تغییر دهد، زیرا معادن نیازمند ارتباط به دنیا است. اگر میخواهیم این پتانسیلها به رشد اقتصادی منجر شود، باید با دنیا ارتباط داشته باشیم.
نگاه ویژه به بخش اکتشاف
مهندس محمدرضا میرزایی، مدیرعامل شرکت بابک مس ایرانیان به معرفی فعالیتهای این شرکت پرداخت و گفت: شرکت بابک مس ایرانیان از زیرمجموعههای شرکت مادر تخصصی هلدینگ توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه میدکو است و دو کارخانه کاتد مس به ظرفیت ۵۰ هزار تن و کارخانه لوله مسی به ظرفیت ۱۲ هزار تن در این شرکت مشغول به کار میباشد.
وی معتقد است: صنعت مس در کشور مغفول مانده و باید به بخش اکتشاف به صورت ویژه و عملی نگاه کرد.
این فعال معدنی اظهار کرد: دولت میتواند با تسهیلات کمبهره، به تولیدکنندگان در تامین نقدینگی کمک کند. در حال حاضر کشوری مانند چین به صنایع پاییندستی تسهیلات ارائه میکند. از طرفی، دولت باید در سیاستگذاری خود نسبت به بازارسازی و تقویت صنایع و کارخانههایی که مصرفکننده فلز استراتژیک مس هستند، مساعدت لازم را انجام دهد. بهطور مثال، ظرفیت تولید لوله مسی ۴۰ هزار تن در سال است، در حالی که ۱۲ هزار تن در کشور تولید میشود، زیرا بسترها برای مصرف داخلی و صادرات مهیا نیست.
میرزایی با بیان اینکه تکمیل زنجیره مس نیازمند کار بسیار است، اظهار کرد: در حوزه کابل، لوله مسی و مفتول کارهایی انجام شده، اما محصولات هایتک دارای ارزش افزوده بیشتری هستند.
مدیرعامل شرکت بابک مس ایرانیان با بیان اینکه مواد اولیه صنعت مس گران است، عنوان کرد: بخش عمده بهای تمامشده مس، ناشی از فلز کاتد است. این امر نیازمند گردش مالی بسیار است و برای حل این مشکل، مساعدت دولت بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
وی در خصوص مشکلات صنعت مس با اشاره به اینکه یکی از مشکلات این صنعت، تامین مواد اولیه با ارز آزاد و فروش کاتد با قیمت نیمایی در بورس است، بر این نکته تاکید کرد که در حال حاضر قوانین باید به نحوی اصلاح گردند تا موضوع مهم صادرات به راحتی انجام شود.
کیفیت مس ایران در حد استانداردهای جهانی
دکتر ابوالفضل صالحآبادی، دبیر انجمن مس ایران گفت: محتوای مس در ذخایر کشفشده جهان تاکنون ۲/۱ میلیارد تن است که پیشبینی میشود به ۲/۸ میلیارد تن افزایش یابد. این میزان مس پایه یک تجارت ۴/۲ دلاری را رقم زده که کشورهای تولیدکننده در رقابت تنگاتنگ در تصاحب سهم بیشتری از آن هستند. با توجه به اهمیت جایگاه مس در رتبه صنعتی و توسعه زیرساختهای آینده، پیشبینی میشود که میزان تقاضای مس در جهان، دو برابر کل محتوای این فلز در دنیا باشد.
وی عنوان کرد: صنعت مس را در دو بخش «مس از گذشته تا به امروز» و« از امروز تا به آینده» میتوان مورد برسی قرار داد. صنعت مس ایران از گذشته دور تا دهههای اخیر همواره همگام با جهان پیش رفته است، اما در حال حاضر میتوان گفت که ایران در این حوزه از دنیا عقب خواهد ماند. به دلیل تحریمها بهرغم دسترسی به دانش فنی روز و کارآمد، زیرساختهای توسعه و ابزارهای هوشمندسازی و تکنولوژیهای بهروز در اختیار فعالان این بخش به صورت گسترده و موثر قرار ندارد و این امر در کیفیت بهرهوری عملیات و میزان تولید تاثیر مستقیم دارد.
صالحآبادی با اشاره به میزان تولید مس در ایران گفت: با توجه به اینکه کیفیت مس ایران در حد استانداردهای جهانی است، در حال حاضر سالانه کمی بیش از ۳۰۰ هزار تن مس در کشور تولید میشود که بیش از نیمی از آن در صنایع داخلی مورد استفاده قرار میگیرد و مابقی هم صادر میشود.
دبیر انجمن مس ایران با اشاره به مشکلات سرمایهگذاری در بخش مس گفت: سرمایهگذاری در بخش اکتشافات مس ریسک بالاتری دارد، به همین دلیل در کشورهای پیشرفته معدنی، بعضا تا ۹۰ درصد صنایع از طریق بانکها با نرخ بهره پایین تامین میشود؛ بنابراین این حوزه برای بخش خصوصی در ایران جذابیت ندارد.
این فعال حوزه معدن افزود: بهرغم اینکه ایران در کمربند جهانی مس قرار دارد، اما متوسط عیار ماده معدنی ایران نسبت به دنیا پایین و هزینههای سربار حوزه معادن (مخصوصا معادن بزرگ و دولتی) بالا است که این امر جذابیت سرمایهگذاری را کاهش میدهد.
وی افزود: به ازای هر پنج سال کارکرد ماشینآلات در معادن استرالیا، ۶۰ درصد بهرهوری آنها کاهش مییابد، این در حالی است که قوانین موجود برای واردات ماشینآلات و تحریمها مانع از ورود ماشینآلات بهروز و نو به کشور شده است، در نتیجه بهرهوری کاهش پیدا میکند. چنین موضوعاتی باعث کاهش جذابیت سرمایهگذاری میشود.
دبیر انجمن مس ایران معتقد است: برای همگام شدن با دنیا و حفظ سهم موجود در تولید جهانی مس باید به تولید یکمیلیون تن کاتد دست پیدا کنیم، ولی با توجه به مشکلات موجود، تحقق این میزان تولید تا سال ۱۴۰۹ محتمل نیست.
صالحآبادی بیان کرد: مزیت نسبی اقتصاد ایران در صنایع نفت و معدن است. با توجه به حرکت جهانی به سمت دنیای بدون کربن طبیعتا کشور باید برای آینده اقتصادی خود توجه بیشتری به معدن داشته باشد و بنابراین بخش معدن اهمیت بیشتری پیدا میکند. در این بین مس جایگاه اول را در تولیدات فلزی معدنی دارد. به سرمایهگذارانی که علاقهمند به سرمایهگذاری در معدن هستند، توصیه میکنم که در مس سرمایهگذاری کنند، زیرا این حوزه به دلیل مزیت زمینشناسی و ویژگیهای متالوژی ایران، ریسک پایینتری دارد. در حال حاضر تکنولوژی موجود در کشور در حدی است که بتوان در بازارهای جهانی سهم داشت.
وی با بیان اینکه ایران به لحاظ اقلیمی، کشور خشکی است و باید به سمت صنایع و تکنولوژیهای کم آب حرکت کرد، گفت: سرمایهگذاری باید با نگاه به آینده باشد؛ یعنی به سمت بهرهبرداری حرکت کند، چراکه ذخایر مس روزبهروز شکل پیچیدهتری به خود میگیرد؛ در نتیجه باید برای آن همواره برنامهریزی کرد.
ایران ارتباط موثر با مراکز علمی و اکتشافی دنیا ندارد
مهندس هادی محمددوست، رییس مهندسی اکتشاف شرکت ملی صنایع مس ایران با اشاره به چالشهای اکتشاف گفت: بسیاری از ابزارهای حوزه اکتشاف در ایران وجود ندارد. استفاده از تصاویر ماهوارهای با کیفیت یا سنسورهای تصویربرداری هوابرد هایپراسپکترال (Hymap) با دقت مکانی بالا که در شناسایی کانیها و دگرسانیها کاربرد دارد، با چالشهایی در ایران همراه است. همچنین در ژئوفیزیک هوابرد از استانداردهای روز دنیا فاصله داریم. کشور استرالیا در حدود ۴۰ میلیون کیلومتر خطی برداشت ژئوفیزیک هوابرد انجام داده که از این میزان، حدود ۱۸/۵ میلیون کیلومتر خطی فقط طی یک دهه گذشته انجام شده است، اما در ایران مجموع برداشتهای ژئوفیزیک هوابرد گزارش شده از سال ۱۳۵۳ کمتر از ۲ میلیون کیلومتر خطی است.
وی به دیگر مشکلات اکتشاف اشاره کرد و گفت: عدم ورود برخی از تکنولوژیهای نوین نیز موضوع مهمی است که متاسفانه به دلیل تحریمها، امکان استفاده از آنها میسر نیست. یکی دیگر از مشکلات کشور، خودتحریمی است که به عنوان مثال، میتوان به مقوله کاستیها و تغییرات مکرر در حوزه قوانین و دستورالعملهای معدنی و همچنین عدم تعامل مناسب میان ارگانهای متولی صدور مجوزهای معدنی با فعالان این حوزه اشاره کرد.
رییس مهندسی اکتشاف شرکت ملی صنایع مس ایران یکی دیگر از چالشهای اکتشاف را در حوزه مراکز آزمایشگاهی و آنالیز نمونههای معدنی دانست و افزود: امکانات موجود در کشور تکافوی نیاز روزافزون تقاضای انجام آنالیزهای مختلف ژئوشیمیایی و معدنی را نمیدهد.
محمددوست با بیان اینکه ارتباط موثر و تعامل دوجانبه با مراکز علمی و اکتشافی دنیا در ایران بسیار ضعیف است، عنوان کرد: کشورهایی مانند کانادا، ایالاتمتحده، استرالیا، اتحادیه اروپا و چین به عنوان کشورهای پیشرو در حوزه معدن و اکتشاف، سالها در زمینه مدلسازی کانسارها و ارائه الگوهای استاندارد اکتشافی، مطالعه و فعالیت داشتهاند و مراکز تحقیقاتی مجهزی را راهاندازی و به پیشرفتهای زیادی دست پیدا کردهاند و همچنین به سمت اکتشاف کانسارهای پنهان حرکت نمودهاند. همچنین استفاده از هوش مصنوعی برای تلفیق اطلاعات و مدلسازی دادهها به تدریج در حال به دست آوردن جایگاه خود در جهان است که در ایران نیز برخی از کارها در این زمینه آغاز شده، اما باید بیشتر به آن پرداخته شود.
وی عنوان کرد: سرمایهگذاری در بخش اکتشاف در ایران در حد استانداردهای جهانی نیست. در این حوزه بسیار عقب هستیم، زیرا در گذشته برخی از مدیران اعتقاد به صرف هزینه برای بخش اکتشاف نداشتند و به آن به عنوان یک سرمایهگذاری سودآور نگاه نمیکردند، چراکه در ابتدای اکتشاف سرمایهگذاری قابل توجهی نیاز است و نسبت به صنایع دیگر، بازگشت سرمایه در حوزه اکتشاف و معدنکاری زمانبر است. خوشبختانه اخیرا دیدگاهها تغییر کرده و به این بخش اهمیت بیشتری داده شده که این امر موجب رشد قابل توجه شناسایی ذخایر معدنی در سالهای اخیر گردیده است.
سختگیری دولت در واگذاری معادن
مهندس مجید خسروجردی، مدیر اکتشافات شرکت ملی صنایع مس ایران در خصوص مشکلات اکتشاف در ایران گفت: برخی از سازمانهای دولتی و وابسته به دولت، به حدی صدور مجوز را برای واگذاری محدودههای اکتشافی سخت کردهاند که بسیاری از فعالان این حوزه و همچنین شرکت ملی صنایع مس ایران دچار مشکل شده است.
وی اظهار کرد: خوشبختانه دیدگاه شرکت مس به مقوله اکتشافات بسیار مثبت بوده و با محاسبات دقیق کارشناسی و در نظر گرفتن ملاحظاتی که به کاهش ریسک سرمایهگذاری کمک میکند، سرمایهگذاریهای لازم را در این زمینه انجام میدهد. سال گذشته حدود ۲۰۰ هزار متر حفاری انجام شد که این عدد در ۷ ماهه ابتدای سال جاری به حدود ۲۲۰ هزار متر رسیده است. همچنین موفق شدیم، با انجام حفاری مغزهگیری به عمق ۲ هزار و ۳۶ متر در سایت معدن میدوک، رکورد عمیقترین گمانه اکتشافی تاریخ اکتشافات معدنی ایران را به ثبت برسانیم.
مدیر اکتشافات شرکت ملی صنایع مس ایران با اشاره به متراژ حفاری به عنوان یکی از شاخصهای فعالیتهای اکتشافی افزود: میزان حفاری اکتشافی استرالیا در سال ۲۰۲۰ در حدود یازده میلیون متر بوده و یا کانادا در همین سال در حدود ۳/۶ میلیون متر حفاری اکتشافی انجام داده است، اما این آمار برای ایران به صورت رسمی و منسجم وجود ندارد و در خوشبینانهترین حالت کمتر از چندصد هزار متر در سال میباشد.
این فعال معدنی افزود: شرکت ملی مس، با نوسازی و تجهیز ناوگان حفاری خود به دستگاههای حفاری که امکان دسترسی تا اعماق بیش از یکهزار و ۵۰۰ و ۲ هزار متر را میسر میکند، اقدام به حفاری در سایتهای اکتشافی و معادن در حال استخراج خود کرده که این امر باعث شناسایی منابع زمینشناسی جدید در کلاس جهانی (World Class) مانند کانسار B سرچشمه (سریدون) و کشف منابع زمینشناسی جدید و همچنین ارتقاء کلاس ذخایر در معادن فعال شده است. از طرفی، این موضوع موجب افزایش قابل توجه میزان منابع و ذخایر زمینشناسی در این شرکت و به دنبال آن، ارتقای جایگاه جهانی کشورمان در میزان ذخایر و منابع زمینشناسی مس شده است.
خسروجردی گفت: شرکت ملی صنایع مس ایران تاکنون در حدود ۱۹/۵ میلیارد تن منابع زمینشناسی مس شناسایی کرده که با انجام حفاریهای جدید در ۶ ماهه سال جاری، حدود ۷ درصد به منابع زمینشناسی این شرکت اضافه شده است.
خبرنگار: سمیرا حاجی حسینی