محصول سبز به محصولی گفته می‌شود که در طول چرخه عمر خود، تاثیر کمتری بر محیط زیست داشته و مزایای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به همراه دارد. کاهش ضایعات و بهره‌وری در مصرف منابع، دو هدف عمده‌ای است که در تولید محصولات سبز دنبال می‌شود.
یکی از مزایای بزرگ محصولات سبز، حفظ منابع طبیعی است. با استفاده از فناوری‌های پاک و فرآیندهای تولید سبز، محصولات سبز تلاش می‌کنند تا مصرف انرژی و مواد اولیه را به حداقل برسانند.
استفاده از محصول سبز باعث می‌شود تا آلودگی هوا، آب و خاک به حداقل برسد و با کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، آلاینده‌های هوا و مواد شیمیایی مضر، محصولات سبز به حفظ محیط زیست کمک می‌کنند و سلامت انسان و حیات‌های دیگر را بهبود می‌بخشند.
در گفت‌وگویی که با محمدرضا حاج بابایی، مدیرعامل شرکت سبز پویش روش کیمیا داشتیم، ابعاد مختلف تولید محصولات سبز، برچسب‌های زیست‌محیطی، همکاری‌های این شرکت با آلمانی‌ها و… را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
وی دانشجوی دکترای تخصصی عمران محیط زیست از دانشگاه صنعتی امیرکبیر، بازرس علی‌البدل انجمن علوم مهندسی منابع آب ایران و مدیر آموزش انجمن علوم مهندسی منابع آب ایران است و از سال ۱۳۹۶ در شرکت سبز پویش کیمیا به عنوان مدیرعامل، پروژه‌های متعددی را اجرا کرده است.
همچنین تاکنون در زمینه ارزیابی زیست‌محیطی، چهار کتاب تالیف کرده و علاوه بر این، به عنوان اولین مدرس نرم‌افزار سیما پرو در ایران شناخته می‌شود و چندین دوره آموزشی را در دانشگاه خواجه نصیر، امیرکبیر و تربیت مدرس برگزار کرده است. ماحصل این مصاحبه را می‌خوانیم.
شرکت سبز پویش روش کیمیا از چه سالی و با چه اهداف و رویکردی آغاز به کار کرده است؟
این شرکت از مردادماه سال ۱۳۹۶ تاسیس شد و رویکرد آن، فعالیت در حوزه‌های نوآورانه محیط زیست از جمله زمینه‌های مربوط به اپلیکیشن‌های زیست‌محیطی در خصوص تفکیک پسماند از مبدا، جمع‌آوری پسماند، مصرف بهینه آب و انرژی، برنامه‌های مرتبط با سامانه‌های هوشمند پایش، کاهش و مدیریت آلودگی‌ها، مدیریت پسماند، فعالیت در حوزه‌های هوش مصنوعی، حوزه خدمات محصولات سبز و حوزه‌های نوآورانه مهندسی محیط زیست است.
همان‌طور که از نام شرکت پیداست، یک طرف عمده برنامه‌ها، اپلیکیشن‌ها و سامانه‌های زیست‌محیطی، مردم هستند؛ بنابراین فلسفه نامگذاری شرکت هم تحت عنوان سبز پویش روش از همین جا گرفته شده است؛ به این معنا که با برگزاری روش‌های پویش، روش‌های مشارکت مردم و سازمان‌های مردم نهاد و سمن‌ها بتوانیم به سمت سبز شدن، محصولات سبز و جامعه سبز پیش برویم.
در رابطه با کلمه کیمیا در نام شرکت هم باید بگویم، از آنجا که محوریت بعدی فعالیت شرکت در حوزه رفع آلودگی‌های زیست‌محیطی است، ما هم با حذف آلاینده‌ها از محیط آب، خاک و هوا و مدیریت پساب و پسماند می‌توانیم به نوعی ارزش افزوده ایجاد کنیم.
محصولات سبز، چه محصولاتی هستند؟
محصولات سبز می‌توانند طیف وسیعی داشته باشند و بسیار متنوع هستند. به عبارتی می‌توان گفت محصولات سبز، محصولاتی هستند که حجم آلایندگی آن‌ها در فرآیند تولید، بسته‌بندی، چرخه مصرف و پس از مصرف و همچنین مصرف منابع آب و انرژی، مطابق با استانداردهای روز دنیا و سازگار با محیط زیست است.
در واقع محصولات سبز بر مبنای استانداردها و موازین بین‌المللی و سازگار با محیط زیست تولید می‌شوند و در فرآیند بسته‌بندی و مدیریت چرخه عمر، حداقل آسیب‌ها را به محیط زیست می‌زنند.
این شرکت برای نخستین بار اقدام به پایه‌گذاری و ابداع برچسب زیست محیطی سبز با عنوان یوز سبز کرده است. در خصوص این موضوع توضیح دهید.
شرکت سبز پویش کیمیا برای اولین بار با الگوبرداری از یک ساز و کار معتبر بین المللی در خصوص اعطای گواهینامه و برچسب زیست محیطی یا همان اکولیبل اقدام کرده است. همچنین سال‌هاست که برند یوزپلنگ در منطقه به عنوان نماد زیست‌محیطی و المان زیست‌محیطی کشور ما شناخته می‌شود.
با توجه به این موضوعات، ما هم برای نخستین بار، یوز سبز را به عنوان یک برچسب منحصر به فرد برای کشور، طراحی و نامگذاری کردیم.
مراحل اعطای این برچسب هم دقیقا مطابق با مراحل ممیزی و اعطای برچسب سبز در جامعه جهانی است و از استانداردهای IP و PCR پیروی می‌کند.
هم‌اکنون نیز این شرکت با همکاری و هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان برنامه و بودجه و سازمان استاندارد در حال تدوین چهارچوب قانونی برای اعطای این برچسب به مخاطبان و مشتریان خود است.
برای اخذ برچسب زیست‌محیطی یوز سبز، شرکت‌ها و صنایع باید چه ویژگی‌ها و مشخصه‌هایی داشته باشند؟
ما برای سازمان‌ها و شرکت‌هایی که علاقه‌مند به دریافت این برچسب زیست‌محیطی باشند، محدودیتی قائل نیستیم؛ به عبارتی کلیه سازمان‌ها، شرکت‌ها، صنایع و حتی معادن و مجموعه‌هایی که حوزه‌های خدماتی دارند، می‌توانند برای دریافت این برچسب اقدام کنند.
با توجه به ممیزی‌هایی که انجام می‌شود، ما هیچ خط قرمزی برای هیچ صنعتی نداریم، زیرا در فرآیند اعطای گواهینامه و بحث برچسب زیست‌محیطی، ملاک عمل لزوما تولید محصول کاملا پاک و زیست‌محیطی نیست.
در واقع ملاک عمل، جهت‌گیری و استراتژی‌های سازمان در راستای رفع آلایندگی و بعد از آن هم در راستای کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی است؛ لذا حتی صنعتی که ممکن است آلاینده باشد، اما با اتخاذ رویکردهایی، اثرات زیست‌محیطی خود را در بازه مشخصی کاهش دهد، می‌تواند از جمله مخاطبان و مشتریانی باشد که موفق به دریافت برچسب زیست‌محیطی می‌شود.
البته برچسب زیست‌محیطی یوز هم سطوح مختلفی دارد که جهت تمایز بین شرکت‌ها و مخاطبانی است که در بخش‌های مختلف موفق شده‌اند، اثرات زیست‌محیطی منفی خود را به حداقل برسانند.
گواهینامه‌های زیست‌محیطی تحت چه ضوابطی توسط شرکت سبز پویش روش کیمیا ارائه می شود و چه مزایایی برای شرکت‌ها و صنایعی که موفق به اخذ آن‌ها شده‌اند، به دنبال دارد؟
ضوابطی که شرکت سبز پویش روش کیمیا برای ممیزی شرکت‌ها و صنایع دارد، مطابق با ضوابط بین‌المللی است که البته این ضوابط تا حدودی هم بومی‌سازی شده است.
در واقع بر اساس قوانینی که در حوزه‌های مختلف و میزان مجاز مصرف آب، منابع طبیعی، انرژی و مواد اولیه برای تولید میزان مشخصی محصول وجود دارد و همچنین میزان مجاز تولید دی اکسید کربن، ممیزی‌ها را انجام می‌دهیم.
شایان ذکر است؛ ثبت شدن و تقویت برند، مزیت‌های محیط زیستی، بخشودگی‌های مالیاتی، مشوق‌ها، صنعت و معدن سبز، امتیازات صادراتی، ایجاد مزیت رقابتی، افزایش میزان فروش و اخذ ایزوهای بین‌المللی مرتبط از جمله مزایایی است که برای شرکت‌ها به همراه دارد.
اگر بخواهم با رویکرد دیگری به این موضوع بپردازم، باید بگویم مزیتی که برای شرکت‌ها دارد این است که آن‌ها می‌توانند با صرفه‌جویی در مصرف منابع، کاهش مصرف آب، کاهش مصرف انرژی و مدیریت بهتر انتشار پسماندها، از نظر مالی و اقتصادی هم صرفه‌جویی کنند؛ به عبارتی می‌توان گفت که این فرآیند برای آن‌ها در ابعاد مختلف می‌تواند دستاوردهای مفیدی را داشته باشد.
مشاوره‌هایی که این شرکت در خصوص آلاینده‌های صنایع ارائه می‌دهد، شامل چه مواردی است و چه تاثیری بر عملکرد صنایع و شرکت‌ها دارد؟
از آنجایی که این شرکت در حوزه اجرایی و در حوزه آکادمیک، کاملا متخصص و زبده است، در ابتدا با شعار کاهش، پایش و پالایش اقدام می‌کنیم. ما در ابتدا صنایع را ممیزی می‌کنیم و یا با نرم‌افزارهای تخصصی، میزان آسیب‌هایی که به محیط زیست وارد می‌کنند را به صورت کمی شناسایی می‌کنیم.
در ادامه، پس از اینکه برای پساب‌ها و پسماندهای آن‌ها، شناسنامه کمی و کیفی در آوردیم، در گام بعدی مشاوره‌هایی را به شرکت‌ها می‌دهیم تا با حداقل هزینه و یا حتی بعضا بدون هزینه، بتوانند کاهش آلایندگی داشته باشند.
در گام‌های بعدی در راستای طراحی‌هایی که با تصفیه‌خانه‌ها یا سیستم‌های رفع آلایندگی مرتبط می‌شوند، مشاوره می‌دهیم و در این حوزه اگر زیرساختی وجود داشته باشد، می‌توانیم به ارتقا و بهبود و اصلاح آن زیرساخت، کمک کنیم.
چنانچه زیرساختی هم وجود نداشته باشد، می‌توانیم از پایه این طراحی را انجام دهیم و حتی برای آن‌ها اجرا کنیم تا بتوانند نسبت به رفع یا حتی کاهش آلایندگی‌های خود اقدام کنند.
در مورد تفاهم‌نامه‌ای که شرکت سبز پویش روش کیمیا با انجمن دوستی ایران و آلمان منعقد کرده، توضیح دهید.
از آنجایی که آلمان، یک کشور پیشگام در حوزه محیط زیست است و در حوزه انرژی و به خصوص انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذارهای عمده‌ای انجام داده و از طرفی، جزو معدود کشورهایی است که با برچسب blue angel اقدام به عملیاتی کردن فرآیند برچسب سبز برای محصولات کرده است، این نقطه مشترک وجود دارد که بتوانیم فعالیت و تفاهم‌نامه‌هایی را داشته باشیم تا در قبال آن به شرکت‌ها، ارائه خدمات انجام دهیم.
به هر حال آلمان، نماد کیفیت و رعایت موازین زیست‌محیطی است و اگر بتوانیم تفاهم‌نامه‌هایی را داشته باشیم و انجمنی را تشکیل دهیم، می‌توانیم تبادل دانش و تجارب را داشته باشیم.
شرکت‌هایی که در کشور خودمان مایل باشند تا در قالب این فرآیند ممیزی شوند، می‌توانیم برای آن‌ها برنامه‌ریزی‌هایی را داشته باشیم و بازدیدهایی را ترتیب دهیم و در نهایت به صورت مشترک این شرکت‌ها را از گواهینامه‌ها منتفع کنیم که می‌تواند شامل تاییدیه‌های داخلی و خارجی باشد.
برگرفته از ماهنامه شماره ۸۹ دنیای سرمایه گذاری
پایگاه خبری دنیای سرمایه گذاری آنلاین
