بازار محصولات تجسمی و مشتقات آن یکی از بخش‌های پُررونق در حوزه اقتصاد هنر به‌شمار می‌آید که صنعتگران هنرمند با گرایش‌های مختلف هنری در آن فعالیت دارند. از نکات مهم در این بازار، ظرفیت‌های قابل توجه در زمینه کارآفرینی است، به‌طوری که امکان پذیرش مستقیم هنرجویان در سطوح مختلف به کارگاه‌های تولیدی کوچک و بزرگ فعال در این صنعت وجود دارد. نازلی ایزدیار؛ کارشناس ارشد گرافیک، نقاش، تصویرگر و مدرس مقاطع مختلف تحصیلی (از کودکستان تا دانشگاه)، موسس و مدیر آموزشگاه هنرهای تجسمی روشان، یکی از هنرمندان کارآفرین استان البرز است که توانسته با تلفیق آموزش، تولید و بازار، زمینه‌ساز ورود هنرجویان به بازار کار را فراهم آورد. این بانوی هنرمند و کارآفرین، پرورش‌یافته در خانواده‌ای هنرمند بوده و در گرایش‌های مختلف هنرهای تجسمی، به تولید محصول و آموزش هنرجویان مشغول است. با توجه به رویکرد ویژه ماهنامه “دنیای سرمایه‌گذاری” به بانوان کارآفرین در شماره‌های اخیر، گفت‌وگویی را با این بانوی خلاق و تلاشگر ترتیب دادیم که مشروح آن در ادامه تقدیم حضورتان می‌شود.
ایده تاسیس آموزشگاه هنرهای تجسمی روشان از چه زمانی به ذهنتان رسید و چه اهدافی را با ایجاد این مرکز آموزشی دنبال می‌کنید؟
ایده اولیه راه‌اندازی آموزشگاه به پیشینه فعالیت‌های من در زمینه هنر و آموزش بازمی‌گردد. در واقع به روش‌های مناسب و آسانی برای آموزش برخی از تکنیک‌های تجسمی دست یافته و به این نتیجه رسیدم که می‌توانم با تاسیس یک آموزشگاه، در سطح گسترده به آموزش هنرجویان علاقه‌مند بپردازم. تقریبا ۱۰ سال پیش با این دیدگاه، از اداره ارشاد کرج، مجوز تاسیس آموزشگاهی را دریافت و کار آموزش در رشته‌های مختلف را شروع کردم که البته به دلیل مشغله‌های تحصیلی، مجبور به تعطیلی آن شدم؛ اما ۳ سال پیش، آموزشگاه هنرهای تجسمی روشان را تاسیس کردم که در آن رشته‌هایی مانند طراحی، نقاشی، سفالگری، مجسمه‌سازی و زیرشاخه‌های آن‌ها تدریس می‌شود. همچنین شخصا به شکل تخصصی در گرایش تولیدات هنری با مواد بازیافتی که «پاپیه ماشه» نام دارد، فعالیت دارم که در این گرایش، از خمیر کاغذ برای ساخت مجسمه استفاده می‌شود. به‌طور کلی علاقه فراوانی به آموزش دارم و در طول زندگی، همیشه سعی کرده‌ام که هم بیاموزم و هم آموزش دهم. شکل آموزش‌ها نیز به شکل حضوری انجام می‌شود؛ به جز دوره شیوع کرونا که به ناچار، دوره‌های آموزشی را به فضای مجازی انتقال دادیم. در کنار آموزشگاه، یک کارگاه تولیدی هم در اختیار داریم که هنرجویان می‌توانند بعد از اتمام دوره‌های آموزشی در این کارگاه مشغول به کار شوند. هنرجویان با حضور در ورکشاپ‌هایی که توسط من و سایر اساتید برگزار می‌شود، این امکان را دارند که همکاری‌های خود در حوزه تولید محصولات هنری را ادامه دهند.
لطفا کمی درباره آموزش‌های هنری به کودکان که بخشی از فعالیت‌های آموزشی شما را تشکیل می‌دهد، توضیح دهید.
سال‌ها است که به عنوان مدرس و دبیر هنر فعالیت می‌کنم و علاقه ویژه‌ای به آموزش کودکان در زمینه هنر خلاق دارم و بخش قابل توجهی از فعالیت‌های آموزشی من در این حوزه تعریف می‌شود. بچه‌ها قدرت یادگیری فراوانی دارند و از طریق آموزش هنر می‌توان، ضمن ارتقاء خلاقیت و توانمندی‌های هنری آن‌ها، به آموزش مسائل تربیتی و روانشناختی نیز پرداخت؛ بنابراین مهم است که بدانیم، چطور می‌توان به‌عنوان یک مربی یا تسهیلگر در کنار کودکان کار کرد و به آن‌ها آموزش داد. به نظر من مهمترین نکته این است که خوب دیدن را به آن‌ها یاد بدهیم؛ نه اینکه با تاثیرگذاری منفی، استعداد و خلاقیت آن‌ها را هدر دهیم. در این صورت آن‌ها می‌توانند در مراحل مختلف زندگی و در مواجهه با مشکلات مختلف، راه‌حل‌های خلاقانه‌ای را در پیش بگیرند. در مجموع؛ خوشحالم که در این سال‌ها، آموزش هنر را از کودکستان تا هنرستان و دانشگاه و آموزشگاه دنبال کرده‌ام و توانسته‌ام به تعداد زیادی از هنرجویان، آموزش دهم.
محصولات شما معمولا اقلام خاصی را شامل می‌شوند. مشتریان این محصولات، عمدتا از چه اقشاری هستند؟
بخشی از محصولات مانند زیورآلات یا آینه‌های دستی که کاربرد عمومی دارند، بدون سفارش قبلی و برای عرضه در نمایشگاه‌ها تولید می‌شوند که مشتریان آن‌ها نیز الزاما افراد آشنا با هنر نیستند. یکی دیگر از سوابق مرتبط بنده، عضویت در انجمن هنرهای تجسمی استان البرز است، بر همین اساس در هر رویداد هنری استانی که دعوت شوم، شرکت می‌کنم. آخرین رویداد نیز، ورکشاپی بود که در پارک بانوان یا تنیس البرز برگزار شد و در آن شرکت داشتم. همچنین صنعتگر میراث فرهنگی البرز و سازمان صنایع دستی نیز هستم که بدین واسطه در تمام نمایشگاه‌هایی که این سازمان برگزار می‌کند، شرکت می‌کنم. علاوه بر این موارد، در نمایشگاه‌های دیگری که در گرایش‌های هنری مختلف مثل تصویرسازی، نقاشی و… برگزار می‌شود، نیز حضور فعال داشته و دارم؛ اما بخش دیگری از محصولات، مشخصا با سفارش مشتریان تولید می‌شوند. به عنوان مثال، پیش می‌آید که برای یک فروشگاه یا رستوران؛ مجسمه، میز یا آینه‌های خاصی را بسازم.
این محصولات معمولا چطور بازاریابی و عرضه می‌شوند؟
در ابتدا، شیوه کار این‌طور بود که محصولاتی را تولید می‌کردم و وقتی تعدادشان به ۱۰ مورد می‌رسید، آن‌ها را برای عرضه به فروشگاه‌هایی که محصولات هنری می‌فروشند، می‌بردم؛ یعنی کار بازاریابی را شخصا با مراجعه به فروشگاه‌های مختلف انجام می‌دادم. خوشبختانه جدید بودن طرح‌ها، همیشه باعث می‌شد که سفارش‌های جدیدی بگیرم و تولیداتم را افزایش دهم. همان‌طور که گفتم؛ بخشی دیگر از فرآیند بازاریابی و فروش، با شرکت در نمایشگاه‌ها و رویدادهای فروشگاهی مختلف فراهم می‌شود و به تداوم سفارش‌ها و همکاری‌ها می‌انجامد.
کسب درآمد از راه خلق آثار هنری، چه ملاحظاتی را می‌طلبد و آیا این دو منافاتی با یکدیگر ندارند؟
بدون شک کسب درآمد حائز اهمیت است؛ اما من با هنر، زندگی کرده‌ام. همه فعالیت‌های بنده، چه در حوزه آموزش و چه در حوزه تولید محصولات، بر پایه هنر اتفاق می‌افتد؛ بنابراین کسب درآمد و خلق هنری را در تعامل با یکدیگر می‌بینم و تضادی بین آن‌ها احساس نمی‌کنم؛ چون هر دو برای من اهمیت دارند.
آیا تا به حال به فکر معرفی و عرضه محصولات خود در کشورهای دیگر افتاده‌اید؟
بله، ولی نه در سطح گسترده. پیش از این، بخشی از محصولات خود را به کشور تونس ارسال کرده‌ام که از طریق یکی از دوستان، در نمایشگاهی عرضه شد. تجربه ارسال آثار به کشور ترکیه را هم دارم که در هر دو مورد، با استقبال و به فروش رفتن تمام محصولات همراه بوده است. با این حال؛ مشغله کاری، خصوصا زمان‌بر بودن تدریس، مانع از این شده که به شکل گسترده دنبال صادرات محصولات هنری خود بروم، ولی تصمیم دارم که در آینده، کمی بیشتر روی این مساله متمرکز شوم.
بخشی از فعالیت‌های شما به گرایش «پرفورمنس آرت» یا اجراهای هنری اختصاص دارد. لطفا درباره فعالیت‌های خود در این حوزه توضیح دهید.
این گرایش، یکی از شاخه‌های جدید برای نمایش آثار تجسمی است. در واقع این گرایش، به هنرمند اجازه می‌دهد تا از به نمایش گذاشتن آثارش در سطح نمایش ساده یک قاب یا یک مجسمه، فراتر برود و از اِلِمان‌های دیگری همچون اجرا، نور، حرکت، موسیقی و… استفاده کند. در واقع در پرفورمنس آرت، شخصِ هنرمند جزئی از کار است و سعی می‌کند که با استفاده از پارامترها و تکنیک‌های مختلف، یک محتوای خاص را روایت کند. در این گرایش هنری که هنوز برای مخاطبان ایرانی تازگی دارد، حتی این امکان وجود دارد که تماشاگران هم وارد اجرا شوند. یکی از تجربیاتی که در این زمینه داشته‌ام، پرفورمنسی بود که در چهاردهمین جشنواره فجر استانی اجرا کردم و برگزیده شد. موضوع آن اجرا، ضرورت حفاظت از محیط‌زیست و زمین بود و «و آنگاه زمین سخن می‌گوید» نام داشت. از آنجایی که من همیشه دغدغه محیط‌زیست را داشته و به دنبال پاسخ دادن به این پرسش بوده‌ام که چه کاری می‌توان برای زمین کرد، این اجرا در ادامه رویکرد بازیافتی که در ساخت محصولات هنری به کار گرفته‌ام، شکل گرفت. در این اجرا، از دختر عزیزم لیلی که دانشجوی روانشناسی است، در نقش زمین که نماد مادر طبیعت است، استفاده کردم؛ زمینی که به دلیل آلودگی‌های زیست‌محیطی بسیار غمگین است، با مردم وارد صحبت می‌شود و از آن‌ها می‌خواهد که به او کمک کنند. جالب اینکه تماشاگران تحت تاثیر این اجرا، به پاک کردن زمین از آلودگی‌ها پرداختند و در ادامه با همکاری تماشاگران و با استفاده از همان زباله‌ها، یک درخت بزرگ ساختیم. می‌خواستم این پیام به مخاطبان القا شود که می‌توان به زمین کمک کرد و آینده محیط‌زیست را آن‌طور که باید و شاید ساخت.
به عنوان یک بانوی کارآفرین، چقدر خود را در عرصه کارآفرینی موفق می‌دانید؟
می‌توانم ادعا کنم که بسیار موفق بوده‌ام. همیشه به هنرجویان خود می‌گویم که بدون ترس و واهمه، کار خود را شروع کنند و به دل ماجرا بزنند تا به موفقیت برسند؛ حتی اگر هیچ پیشینه‌ای در کار هنر نداشته باشند. در این سال‌ها با همین رویکرد، هنرجویان متعددی را تربیت و وارد عرصه ساخت آثار تجسمی کرده‌ام. من این باور را به آن‌ها می‌دهم که با تلاش و پشتکار می‌توانند به تولید و کسب درآمد دست پیدا کنند و همان‌طور که گفتم، برخی از هنرجویان که پتانسیل لازم را در آن‌ها می‌بینم، بعد از اتمام دوره آموزشی در کارگاه خودم مشغول به کار می‌شوند. این دلگرمی برای آن‌ها وجود دارد که محصولات‌شان از طریق من به بازار معرفی می‌شود و این مساله می‌تواند آینده فعالیت‌های هنری آنان را رقم بزند.
بانوان کارآفرین از ابتدای ورود به حوزه کار، با چه مشکلاتی مواجه هستند؟
اولین مشکل، نبود سرمایه لازم برای ایجاد فضای کار است. معمولا هر کارآفرینی در ابتدا با این معضل مواجه است و در مراحل بعدی، ورود به بازار کار سختی است. در واقع موفقیت یک آموزشگاه هنری، در گروی اعتباری است که باید در بازار داشته باشد تا امکان معرفی هنرجویان و عرضه محصولات خود را فراهم آورد. بخشی از مشکلات هم محصول ضوابط دست‌وپاگیر موجود در کشور است. یکی دیگر از مشکلات بانوان کارآفرین این است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ما را ملزم به استفاده از مدرسانی کرده که کارت صلاحیت تدریس خود را اخذ کرده باشند؛ این در حالی است که برخی از استادکاران که سالیان سال است در رشته‌های هنری خود فعالیت دارند، حوصله این را ندارند که دنبال فرآیندهای اداری کسب مجوز بروند. به ناچار از این قوانین، تبعیت می‌کنیم، اما به نظر می‌رسد که باید شیوه اعمال این قوانین برای استادان برجسته، تغییر کند.
آیا آن‌طور که باید از سوی نهادهای دولتی مرتبط، مورد حمایت قرار گرفته‌اید؟ در این زمینه چه انتظاری دارید؟
بله. خوشبختانه این حمایت‌ها را در طول سال‌های فعالیت داشته‌ام و از این بابت راضی هستم، اما انتظار من از مدیران و مسئولان این است که توجه بیشتری به هنرمندان جوان داشته باشند. جوان‌ترها معمولا روحیه حساس‌تری دارند و ممکن است در مواجهه با بی‌تفاوتی‌ها و بی‌مهری‌ها، دست از فعالیت‌های هنری بردارند؛ پس باید به آن‌ها توجه کرد. مشخصا درخواست من از مسئولان این است که زمینه حضور و دیده شدن هنرمندان جوان را بیش از پیش فراهم کنند و یاری‌گر آن‌ها در پیمودن مسیر خود باشند. اینکه نمایشگاه پُر رنگ و لعابی برگزار شود و بعد از آن، هیچ‌کس از هنرمندان حاضر در آن رویداد سراغی نگیرد، اتفاق امیدوارکننده‌ای نیست. پیشنهاد من این است که دولت برای هنرمندان، تسهیلات مناسبی را در نظر بگیرد و از تداوم فعالیت‌های هنری آن‌ها حمایت کند. این تسهیلات می‌تواند در قالب وام برای تهیه مواد اولیه تولید آثار هنری‌شان در نظر گرفته شود. من همکارانی دارم که بسیار هنرمند هستند، ولی در تهیه مواد اولیه با مشکل مواجه هستند و این مساله در روند فعالیت‌های هنری‌شان خلل ایجاد کرده است. البته سازمان میراث فرهنگی، تسهیلاتی را به صنعتگران تخصیص می‌دهد، اما همه از آن بهره‌مند نیستند و باید بودجه مربوط به این تسهیلات افزایش پیدا کند. همچنین باید کارگاه‌ها و نمایشگاه‌هایی را ایجاد کنند که هنرمندان در ابتدای راه بتوانند با حضور در این اماکن، زمینه ورود خود به بازار کار را فراهم آورند.
بهترین محصولی که با استفاده از مواد بازیافتی تولید کرده‌اید، چه بوده است؟
نمی‌توانم یکی از محصولاتم را انتخاب کنم. درست است که همه آن‌ها عالی نبوده‌اند؛ اما در نوع خود، منحصربه‌فرد بوده و به همین دلیل، تمام محصولات برایم ارزشمند هستند. اینکه بتوانی با استفاده از مواد بازیافتی ارزان، آثار هنری خلق کنی، اتفاق ارزشمندی است؛ اما در پاسخ به سوال شما، دوست دارم به ساخت آینه اشاره کنم؛ چون آینه برای من یک نماد خاص است و معتقدم که با نگاه کردن در آن می‌توانیم منجی واقعی خودمان را که خودمان هستیم، ببینیم و بشناسیم. در مجموع می‌توانم بگویم، آینه‌هایی را که ساخته‌ام و می‌سازم، بیشتر از سایر محصولات دوست دارم.
آیا تاکنون موفق به دریافت گواهی‌نامه‌هایی شده‌اید که به کارتان کمک کند؟
قطعا. تقدیرنامه‌های متعددی دریافت کرده‌ام که هر کدام باعث تشویق و دلگرمی من بوده‌اند. علاوه بر این، با سازمان‌های مختلفی مانند آتش‌نشانی، آب و فاضلاب، وزارت مسکن و… همکاری داشته‌ام که از کارم استقبال کرده‌اند.
پیشنهاد شما به بانوانی که قصد حضور در عرصه‌های هنری را دارند، چیست؟
از آن‌ها می‌خواهم که به دنبال رویاهای خود بروند. ابتدا باید خودشان را پیدا کنند و مسیر خود را بیابند. در ادامه باید برای پیمودن آن مسیر و رسیدن به موفقیت، آموزش ببینند. طبیعتا نباید از روز اول انتظار موفقیت و درآمد قابل توجهی داشته باشند، چراکه هیچ موفقیتی، بدون تلاش و ممارست به دست نمی‌آید. به هر حال برای کسب تجربه و شناخته شدن در بازار، به زمان نیاز است. به قول معروف، برای رسیدن به موفقیت هنری باید خاک صحنه را خورد و بدون خستگی، ادامه داد. ایمان دارم که در این صورت، رسیدن به موفقیت قطعی است.
انتهای پیام/
