دسترسی کشورهای در حال توسعه به انواع منابع جدید انرژی، برای توسعه اقتصادی آن‌ها اهمیت اساسی دارد و پژوهش‌های جدید نشان داده که بین سطح توسعه یک کشور و میزان مصرف انرژی آن، رابطه مستقیمی برقرار است. با توجه به ذخایر محدود انرژی فسیلی و افزایش سطح مصرف انرژی در جهان فعلی، دیگر نمی‌توان به منابع موجود انرژی متکی بود.
درکشور ما نیز، با توجه به نیاز روزافزون به منابع انرژی و کم شدن منابع انرژی فسیلی، ضرورت سالم نگاه داشتن محیط زیست، کاهش آلودگی هوا، محدودیت‌های برق‌رسانی و تامین سوخت برای نقاط و روستاهای دورافتاده و…، استفاده از انرژی‌های نو مانند انرژی باد، انرژی خورشیدی، هیدروژن، بیومس و…، می‌تواند جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
امروزه بحران‌های سیاسی، اقتصادی و مسایلی نظیر محدودیت دوام ذخایر فسیلی، نگرانی‌های زیست‌محیطی، ازدحام جمعیت، رشد اقتصادی، ضریب مصرف و به‌ویژه ناترازی انژی در بخش‌های مختلف، همگی مباحث جهان‌شمولی هستند که با گستردگی تمام، فکر اندیشمندان را در یافتن راهکارهای مناسب به‌منظور حل معضلات انرژی در جهان، به‌خصوص بحران‌های زیست‌محیطی، به خود مشغول داشته است.
بدیهی است، پشتوانه اقتصادی و سیاسی کشورها، به میزان بهره‌وری آن‌ها از منابع فسیلی بستگی دارد و اتمام منابع فسیلی، نه‌تنها تهدیدی برای اقتصاد کشورهای صادرکننده، بلکه نگرانی عمده‌ای را نیز برای نظام اقتصادی ملل واردکننده به‌وجود آورده است. کشورهای صاحب منابع فسیلی باید بدانند که برداشت امروز آن‌ها از ذخایر فسیلی، منتج به بهره‌وری کمتر فردا و نهایتا، تهی شدن منابع فسیلی کشور در مدت زمانی کمتر خواهد بود.
اکنون در سراسر دنیا، اتمام قریب‌الوقوع منابع فسیلی و پیش‌بینی افزایش قیمت به دلیل کاهش منابع و افزایش تقاضا، سیاست‌گذاران را به پیشنهاد سیاست‌هایی برای کنترل محیط زیست و پژوهشگران را به توسعه منابع با آلودگی کمتر و تجدیدپذیری که توان بالقوه‌ای برای جانشینی با سیستم انرژی کنونی دارند، ترغیب می‌کند. انرژی‌های تجدیدپذیر اساسا با طبیعت سازگاز بوده و آلودگی ندارند و چون تجدیدپذیرند، پایانی برای آن‌ها وجود ندارد. از ویژگی‌های دیگر این منابع می‌توان به پراکندگی و گستردگی آن‌ها در تمام جهان، نیاز به فناوری پایین‌تر و… اشاره کرد که انرژی‌های تجدیدپذیر را، به‌ویژه برای کشورهای در حال توسعه، از جاذبه بیشتری برخوردار کرده، ازاین رو در برنامه‌ها و سیاست‌های بین‌المللی ازجمله در برنامه‌های سازمان ملل متحد، در راستای توسعه پایدار جهانی، نقش ویژه‌ای به منابع تجدیدپذیر انرژی محول شده است.
سازگاری منابع تجدیدپذیر با سیستم کنونی مصرف انرژی جهان
سازگار کردن منابع تجدیدپذیر با سیستم کنونی مصرف انرژی جهان، هنوز با مشکلاتی همراه است که حل آن‌ها، حجم مهمی از تحقیقات علمی جهان را در دهه‌های اخیر به خود اختصاص داده است. با توجه به فناوری کنونی بشر، می‌توان گفت که انرژی هسته‌ای و انرژی برق آبی، دو نوع انرژی جانشین برای سوخت فسیلی هستند؛ هرچند پتانسیل برق آبی در جهان محدود بوده و از طرف دیگر، ساخت نیروگاه‌های اتمی تقریبا در بیشتر کشورهای حوزه اتحادیه اروپا متوقف شده، اما ایران از لحاظ منابع مختلف انرژی، یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌شود و از یک‌سو دارای منابع گسترده فسیلی نفت و گاز و از سوی دیگر، دارای پتانسیل فراوان انرژی‌های تجدیدپذیر همچون باد، ژئوترمال، خورشیدی و … است؛ هرچند ایران، کشور کم آبی است و نیروگاه‌های آبی بزرگ، دارای پتانسیل محدودی هستند؛ لذا در چشم‌انداز بلندمدت، جانشین دیگری غیر از تجدیدپذیرها به‌عنوان منبع انرژی دیده نمی‌شود.
از طرفی، هر انرژی به لحاظ فناوری ساخت و بهره‌برداری، مسایل زیست‌محیطی، ویژگی‌های فنی، امکان دستیابی، توزیع جغرافیایی و سایر ویژگی‌ها، دارای مشخصه‌های خاص خود است؛ بنابراین متنوع‌سازی استفاده از انرژی‌های مختلف، کشور را به لحاظ تامین انرژی در وضعیت مطمئن‌تری قرار خواهد داد؛ هرچند که باید فناوری آن‌ها در کشور ایجاد شود؛ فناوری که به میزان زیادی متکی به صنعت، مواد اولیه و منابع داخلی است که خود، نیاز به ارز خارجی را کمتر و فرصت‌های اشتغال و افزایش تولید داخلی را هموارتر می‌سازد.
کلام آخر …
وضعیت جهانی در مقایسه با کشورمان نشان‌دهنده آن است که ما نیز باید تلاش بیشتری را برای استفاده از این نوع انرژی‌ها بکار ببندیم؛ چراکه دیگر نمی‌توان تنها به انرژی‌های فسیلی برای تأمین برق متکی بود.
امروزه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نه یک پیشنهاد، بلکه ضرورتی جدی است. با توجه به روند فعلی مصرف سوخت فسیلی توسط نیروگاه‌های حرارتی و میزان بالای مصرف آب در این نیروگاه‌ها، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر دیگر یک کار نمایشی نیست و باید جدی گرفته شود.
برای رسیدن به این اهداف، باید نظام قیمت‌گذاری انواع حامل‌های انرژی، با توجه به هزینه واقعی آن‌ها اصلاح شده که در این زمینه، اقدامات جدی صورت گرفته؛ ضمن آنکه باید اقدامات اساسی دیگری نیز جهت تشویق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی صورت گیرد.
