اتاق‌های بازرگانی به عنوان حلقه واسط بین دولت و بخش خصوصی، نقش مهمی در تدوین قوانین حمایتی و تسهیل‌گری اقتصادی داشته و بخش زیادی از موانع و چالش‌ها با کمک آن‌ها رفع می‌شود، اما بی‌توجهی به این اتاق‌ها و عدم استفاده واقعی از نظرات آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های کلان، موجب تاخیر این امر شده است.
به گزارش دنیای سرمایه گذاری آنلاین، علی یکتا قُرابایی، عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه در ابتدای صحبت های خود با ذکر اینکه اتاق‌های بازرگانی مشترک معمولا میان دو کشور به منظور حل مسائل تجاری و اقتصادی، تحقق اهداف و معرفی ظرفیت‌های پیش روی حوزه تجارت و بازرگانی تاسیس می‌شوند،گفت: در همین راستا این اتاق در ۲۹ خرداد ۱۳۵۷ مطابق با ۱۹ ژوئن ۱۹۷۸ میلادی بین ایران و شوروی سابق تاسیس شده و هم‌اکنون نیز ضمن انجام کلیه خدمات مورد نیاز تجار از جمله روادید، حمل‌ونقل، برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌ها، بالغ بر ۴۵ سال سابقه فعالیت و ۴۰۰ نفر عضو دارد. همچنین این اتاق زبان گویای جلسات دولتی چه در ایران و چه در کشورهای دیگر است. ضمن اینکه باید دانست، اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه عضو کمیته ICBC کشورهای حوزه دریای خزر هم است و در این زمینه فعالیت‌هایی داشته که آخرین جلسه آن به تاریخ ۵ تا ۶ اکتبر ۲۰۲۲دومین همایش اقتصادی خزر در مسکو روسیه برگزار گردید.
وی افزود: با توجه به حضور اعضای خبره و متخصص در این اتاق‌ها، وظیفه ذاتی آن‌ها قطعا رسیدگی به موضوع تجارت و تلاش برای آن است. به عبارتی دیگر اتاق‌های بازرگانی مشترک، منافعی نداشته و عمدتا به عنوان هماهنگ‌کننده و تسهیل‌گر عمل می‌کنند. البته این اتاق‌ها به دلیل عدم دسترسی به ابزارهای اجرایی، ظرفیت‌های نسبی دارند و در مواقع بروز مشکل برای اعضاء، به‌طور مستقیم برای حل آن مداخله کرده و در مواقعی هم ظرفیت‌های اقتصادی را به دولت‌مردان معرفی می‌کند.
قُرابایی در مورد ظرفیت های ارتباط با روسیه نیز اظهار کرد: استفاده از یک مسیر تجاری معمولا به دایره تصمیم‌گیری‌های سیاست‌گذاران مربوط می‌شود، اما وظیفه اتاق‌های بازرگانی این است که بتوانند از ظرفیت‌های ارتباطات برقرار شده به خوبی استفاده کنند. قبل از جنگ روسیه و اوکراین، کشور روسیه به‌طور سالانه حدود ۳۰۰ میلیارد دلار واردات از دنیا داشته، در حالی که کل صادرات کشورمان به جهان با احتساب مشتقات نفت و پتروشیمی کمتر از ۸۰ میلیارد دلار بوده است. در طرف مقابل، روسیه ۴۰۰ میلیارد دلار صادرات دارد. البته برخلاف این موارد در برخی از حوزه‌ها مثل نفت، گاز و پتروشیمی، این دو کشور رقیب هم به شمار می‌روند. همچنین در رابطه با غلات بخش زیادی از نیاز بازار داخلی ایران را تامین کرده است. وقوع جنگ روسیه و اوکراین نیز شرایطی را پیش آورده که بهترین راه برای کشور روسیه در ارتباط با جهان کشور ایران است.
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه با بیان اینکه ایران سال گذشته حدود یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار به کشور روسیه صادرات داشته که نسبت به چند سال گذشته نشان از رشدی ۳۰ الی ۴۰ درصدی دارد، گفت: میزان واردات از این کشور نیز ۴ میلیارد دلار بوده که نسبت به قبل رشدی سه برابری داشته است. به‌طور کل باید گفت، صادرات روسیه به ایران سه برابر واردات از این کشور است.بعد از وقوع این جنگ، آقای پوتین دستور ویژه مبنی بر استفاده از ظرفیت‌های ایران به منظور تامین نیازها و ترانزیت کالا از ایران را داد که هنوز محقق نشده است. البته از طرف ایران دست‌اندرکاران دیپلماسی اقتصادی و سازمان‌های مرتبط به‌طور مداوم در تلاش هستند، با این حال ظرفیت‌های مشترکی هم‌اکنون برای همکاری این دو کشور وجود دارد که از جمله آن می‌توان به کریدورهای شرق و غرب و گذرگاه‌های اصلی ترانزیت برای صادرات محصولاتی صادراتی روسیه مانند روغن، غلات، نفت و گاز و… و تجربه ۴۰ ساله عبور از تحریم کشورمان در این خصوص اشاره کرد. شایان ذکر است، کشور روسیه به صورت سنتی از گذشته در همه کشورهای حوزه CIS بانک‌هایی دایر کرده که با توجه به توافقنامه‌های جدید، می‌توان از آن‌ها برای تجارت و اجرای سازوکارهای مالی در شرایط تحریم استفاده کرد.
وی در خصوص مشکلات این حوزه نیز بیان کرد: این موضوع در قالب چند مساله قابل بررسی است و مهمترین آن این است که آیا دولت‌مردان ما برای فراهم کردن ارتباط ایده‌آل با کشور روسیه چقدر زمان نیاز دارند؟ در پاسخ باید گفت، فرصت کم است، امابرخلاف گذشته در حال حاضر تا حدی این امر مهیا شده، اما موانعی مانند سیستم فرسوده حمل‌ونقل زمینی و دریایی، عدم تکمیل حمل‌ونقل ریلی، سازوکارهای سنتی بانکی و گمرکی و… وجود دارد که البته طی مدت‌های اخیر در حال برطرف شدن است. لازم به ذکر است، وقتی صحبت از روابط تجاری می‌شود، اهمیت روابط اقتصادی نیز بیشتر خواهد شد. روابط اقتصادی ترکیه و روسیه به حدود بالای ۲۰ میلیارد دلار رسیده، در حالی که این مبلغ برای کشور ایران حدود پنج میلیارد دلار است.
قُرابایی در پاسخ به این سوال که آیا به اینده ارتباطات اقتصادی ایران و روسیه خوش بین است، گفت: حتما می‌توان خوش‌بین بود، ولی این امر بستگی به مدیران کشور دارد. با توجه به ظرفیت‌های خوبی که برای جذب سرمایه‌گذاری از کشور روسیه و همچنین ایجاد اشتغال و درآمدزایی وجود دارد، باید زمینه بهره‌برداری از آن را نیز فراهم کرد، اما کشورمان متاسفانه مسائلی دارد که موجب کاهش جذابیت‌های سرمایه‌گذاری خارجی شده است، به‌طوری که بسیاری از سرمایه‌گذاران از کشور خارج شده‌اند. برای مثال، زمانی که دولت بر اساس سیاست‌های تنظیم بازاری، صادرات را ممنوع اعلام کرده و سیاست‌های قوانین خلق‌الساعه را اتخاذ می‌کند، قطعا جذابیتی برای سرمایه‌گذاری در کشور باقی نمی‌ماند. امروز مدیران ما سیاست‌های اقتصادی بلندمدت پایدار را در سطح کلان تدوین نمی‌کنند و همین موضوع مانع از بهبود شرایط برای سرمایه‌گذاری می‌شود.
وی افزود: قبلا چندان رغبتی نشان نمی‌دادند، اما در شرایط فعلی با توجه به اینکه بسیاری از ظرفیت‌های کشور برای آن‌ها روشن شده و در طرف مقابل، موانع نیز مشخص است، با احتیاط بیشتر با پیشروی رو به جلو عمل می‌کنند. در حال حاضر هزارها پروژه در کشور وجود دارد که به دلیل نبود سرمایه معلق مانده است، در حالی که در این راستا می‌توان از سرمایه‌گذاران خارجی مانند روس‌ها کمک گرفت. به منظور تسهیل این امر دولت هم باید محیط امنی برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده و ضمن ارائه تضامین و گارانتی‌های دولتی توسط صندوق‌ها برای آن‌ها، از قوانین خلق‌الساعه که موجب بی‌اعتمادی و شکست توافقنامه‌های تجاری بین تاجران بخش خصوصی با آن‌ها می‌شود، بپرهیزد.
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه در پایایان خاطرنشان کرد: ظرفیت بزرگ اقتصادی در ارتباط با کشور روسیه برای انجام سرمایه‌گذاری‌های مشترک فعالان اقتصادی وجود دارد که با وجود استعدادهای برتر در زمینه‌های مختلف تجارت به‌خصوص خدمات فنی مهندسی در کشور باید از آن به خوبی بهره گرفت، در غیر این صورت اگر غفلت کنیم، کشورهای رقیب جای ما را در این کشور خواهند گرفت. بنده به عنوان یک صادرکننده محصولات کشاورزی و خدمات فنی مهندسی اعتقاد دارم که فعالان اقتصادی، نخبگان خدمات مهندسی، تجار و بازرگانان ما پشت درهای روسیه و اوراسیا خیمه زده‌اند و در صورت تسهیل‌گری دولت در خصوص مشکلات مورد اشاره و فراهم شدن شرایط ایده‌آل، شاهد رونق بسیار چشمگیر درآمد ارزی برای کشورمان خواهیم بود.
