رکورد تولید گاز در کشور طی ماه‌های گذشته برای چهارمین بار متوالی شکسته شد! این رکورد رقم ۸۷۲ میلیون مترمکعب را به مردم نشان می‌دهد. ترجمان این عدد چیست؟ چرا و چگونه به این دستاورد رسیدیم؟
پاسخ به این پرسش‌ها و ترجمان این آمار را از زبان سعید توکلی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در گفت‌وگو با رادیو اقتصاد می‌گیریم.
وی چندی پیش، عدم اجرای اسناد بالادستی، ضعف پشتیبانی اجتماعی، فقدان فرهنگ مصرف بهینه، سهم بالای گازطبیعی در سبد انرژی، عدم تناسب تولید و مصرف گازطبیعی و توجیه ناپذیری بهینه‌سازی به دلیل قیمت پایین گاز را از عوامل مهم ناترازی در کشور توصیف کرد.
به گزارش پایگاه خبری دنیای سرمایه به نقل از شرکت ملی گاز ایران، با هم گفت‌وگوی مدیرعامل این شرکت با رادیو اقتصاد را پی می‌گیریم؛
***************************
آقای دکتر! با سلام و عصر به‌خیر و خدا قوت؛ شنیدیم که رکورد تولید گاز در کشور طی مدتی کوتاه، برای چهارمین بار شکسته شد، این مساله از منظر رکوردشکنی بسیار خوب است ولی از منظر مصرفی، علامت سؤال خیلی بزرگی برای همه بوجود آمده که آیا این میزان مصرف طبیعی است یا باید به فکر راه چاره بود؟
عرض سلام و ادب و احترام دارم خدمت شما و شنوندگان عزیز. امیدوارم روز و روزگار بر شما خوش و بر وفق مراد باشد. شما نکته بسیار درستی را مطرح کردید. ابتدا باید به زحمات تمامی اعضای زنجیره تولید گاز درخصوص افزایش تولید در دولت چهاردهم اشاره کنم؛ اقدامی شجاعانه که منجر به شکستن رکورد تولید گاز برای چهارمین بار شد و روز گذشته، ۸۷۲ میلیون مترمکعب گازطبیعی به شبکه تزریق شد. با این حال، این افزایش تولید به معنای حل مشکل ناترازی و عدم توازن در تولید و مصرف نیست.
طبق شاخص‌های جهانی، شدت مصرف انرژی در کشور ما بالا است و متأسفانه به دلایل مختلف، از جمله رفتارهای غیربهینه و ساختار زیرساختی، این وضعیت ادامه دارد. در واقع، شدت مصرف انرژی در کشور ما از نُرم جهانی بسیار بالاتر است. هرچقدر که تولید افزایش یابد، با توجه به ناترازی‌هایی که در چند سال گذشته رخ داده و همچنین عدم مدیریت صحیح مصرف در انتهای زنجیره مصرف گازطبیعی، همچنان با چالش‌هایی مواجه هستیم و حتماً حتماً تولید و مصرف با هم بالانس نخواهند شد.
آقای دکتر! آیا کسی را می‌شناسید که بتواند این مدیریت را برای ما به ارمغان بیاورد؟
شخص خاصی وجود ندارد! تنها راه حل این مشکل، البته بخشی از آن، این است که نسبت به موضوع انرژی یک پارادایم‌شیفت یا حساسیت بیشتری ایجاد کنیم و …
خب، بخش مهمی از این موضوع به شما برمی‌گردد …
بله! در آن بخشی که به ما برمی‌گردد، ما باید وظایف خود را به درستی انجام دهیم، ولی بخش دیگری از این قضیه مربوط به کل جامعه مصرف‌کننده و هدف است. به درست یا غلط، تقریباً ۹۵ درصد از جمعیت کشور مشتری گاز هستند و …
هنوز هم لوله‌کشی گاز در برخی مناطق ادامه دارد…
ببینید! لوله‌کشی گاز خوشبختانه در چند ماه گذشته، با گرفتن مصوبه‌ای از شورای اقتصاد برای روستاهایی که دیگر قابلیت گازرسانی ندارند، متوقف شد.
شهرها چطور؟
شهرها هم همین‌طور. البته شهرهای کل کشور که باید همچنان از گاز بهره‌مند شوند. چون در مصرف‌کنندگان شهری، علاوه بر مصارف خانگی، نیروگاه‌ها و بعضاً صنایع نیز وجود دارند که نیازمند تأمین انرژی هستند و بحث رشد اقتصادی نیز در برنامه‌های ۵ ساله مختلف توسعه مطرح شده است.
اگر اجازه دهید، می‌خواهم کلیت موضوع را بیان کنم؛ ۹۵ درصد جمعیت کشور، خواسته یا ناخواسته، به شبکه گاز متصل هستند و بنابراین حتماً رفتار، نگرش و باور آن‌ها نسبت به انرژی تأثیرگذار است. شاید بسیاری از مردم بر این باورند که ایران دارای بزرگ‌ترین مخازن گاز است؛ اما واقعیت این است که ۷۶ درصد از مخازن گاز ما در آب‌های سرزمینی و در جنوب کشور قرار دارد و هزینه استخراج، تولید، انتقال و توزیع آن‌ها بسیار بالا است. این دقیقاً به این معناست که این منابع زیرزمینی را که می‌توانند به بخش مولد کشور منتقل شوند تا ارزش افزوده ایجاد و به اشتغال‌زایی، صنایع و نوآوری‌های جدید کمک کنند، به بخش مصرف غیرمولد منتقل کرده و به اصطلاح، خام‌سوزی کنیم.
پس بر اساس آن‌چه که شما فرمودید، ما به عنوان دارنده مخازن گاز، با هزینه‌های زیادی که برای استخراج، تولید، انتقال و توزیع این منابع متحمل می‌شویم، نباید به خام‌سوزی بیافتیم.
بنابراین، لازم است که مردم و مدیران به درک درستی از این موضوع برسند. چون این دقیقاً مصداق این ضرب‌المثل است که «خرج که از کیسه مهمان بود حاتم طایی شدن آسان بود» و ….
ما که همه مهمان این سرزمین هستیم.
آفرین! درست است…
البته جناب خیرخواه، من بر این باورم که ما هیچ‌کدام میهمان نیستیم بلکه همگی میزبان هستیم. اتفاقاً من با این نگاه خیلی راحت نیستم. بگذارید مثالی برایتان بزنم؛ یک سالی در یکی از کشورهای آسیای جنوب شرقی در سال‌های خشکسالی با کمبود مثلاً برنج، تصمیم گرفتند که هر فرد بر اساس ظرفیت خود صرفه‌جویی کند. آن سال علی‌رغم شرایط دشوار خشکسالی، آن کشور نه تنها تولیدکننده بلکه صادرکننده نیز شد! نگاه ما به انرژی باید با چنین نگاهی همراه باشد.
بله! شما درست می‌فرمایید ولی شما بهتر از من می‌دانید، ما در جهانی زندگی می‌کنیم که انتظار جوامع، استقرار دولت مدرن است؛ دولت مدرن باید، ایده و خلاقیت داشته باشد. شما نکته‌ای را مطرح کردید که برای من بسیار حائز اهمیت بود؛ قیمت تمام شده؛ مگر ما می‌توانیم قیمت تمام‌شده را ندید بگیریم؟ ما در حقیقت نمی‌توانیم سهم نسل‌های آینده را به حراج بگذاریم، ما مجاز به این کار نیستیم…
درست است ولی متأسفانه مردم چندان روی این موضوع تمرکز نمی‌کنند…
اگر این‌طور است چرا روی آن تمرکز نکنیم؟ کارهای دیگری هم هست که در این زمینه بتوان انجام داد.
بله، ببینید! اسناد بالادستی در این زمینه زیاد است؛ من مثالی برای شما بزنم؛ یکی از فاکتورهای مهم در این زمینه، مقررات ملی ساختمان است. طبق مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و به باور کارشناسان این حوزه، بین ۷۰ تا ۸۰ درصد از مصرف انرژی منازل مربوط به گرمایش ساختمان‌هاست. اگر بتوانیم با استفاده از پنجره‌های دوجداره و سیستم‌های با راندمان بالا و … که الزام قانونی هم دارد، مصرف انرژی را کاهش دهیم، ولی چون طبیعتاً بر قیمت تمام‌شده ساختمان تأثیر می‌گذارد، این الزام در حال فراموشی است.
البته ساختارها هم در این زمینه بی‌تأثیر نیستند! متأسفانه در این زمینه، ساختارهای متکثری وجود دارد که هنگام پاسخگویی دچار مشکل می‌شوند و …
دقیقاً درست فرمودید….
ببینید! شما نمی‌توانید در مجلس قانونی را تصویب کنید که مخاطب و مسئول آن مشخص نباشد…
مشخص است البته، من جسارتاً باید بگویم که اصلاً هیچ قانونی نیست که متولی آن …
آقای دکتر! اگر مسئولیت‌ها به‌وضوح مشخص شده بود، باید میزان ساخت‌وساز سالانه در کشور به گونه‌ای می‌بود که مشکلات کنونی …..
من با این بحث شما یک مقدار مشکل دارم! ببخشید، واقعیت این است که ما اسناد بالادستی بسیار خوبی داریم، اما به دلایل مختلف که شاید از این مجال خارج است، این اسناد به درستی اجرا نمی‌شوند. این‌که این موضوع به شفافیت و قابلیت اندازه‌گیری اسناد مربوط می‌شود، یک بحث است، این اصلاً این اسناد وجود دارد یا خیر، یک بحث و این‌که آیا ما مجریان خوبی هستیم یا نه نیز، یک بحث بسیار مهم‌تر است. در سطح جهانی نیز این مشکل وجود دارد و نباید تصور کنیم که ناترازی گاز تنها به دلایل خاصی در سال جاری ایجاد شده است.
در حال حاضر، عمومی شدن این موضوع باعث شده که تمامی ارکان حاکمیت به آن توجه کنند و به نظر می‌رسد که اکنون زمان مناسبی است تا تمام بازیگران و افراد تأثیرگذار در این حوزه، متناسب با مسئولیت‌های خود پاسخگو باشند. این فقط مربوط به شرکت ملی گاز ایران نیست. ما الآن درخصوص تأمین سوخت، ۴ بار رکورد تولید را آن هم در این شرایط سخت شکستیم و این عدد و رقم قابل استنادی است.
طبیعتاً بر اساس سیاست‌های شرکت ملی گاز، تأمین گرمایش خانگی یکی از اولویت‌های اصلی این شرکت است و…
بله! یکی از نکات بسیار خوب در این رابطه، خط قرمز شرکت ملی گاز ایران درخصوص تأمین گاز بخش خانگی است. ما امسال با همکاری و تلاش همکاران بنده از ابتدای زنجیره تأمین، گرمای هیچ خانه‌ای دچار مشکل نشد.
این موفقیت در حقیقت اطمینان می‌دهد که تا پایان سال، نگرانی کمتر شود ولی همچنان حساسیت به مسئولیت‌ها باید بیشتر باشد …
حتماً نگرانی وجود دارد ولی ما همیشه در اوج نگرانی هم، سعی کردیم کمک کنیم و خدا هم کمک کرده و اجازه نداده که شبکه ناپایدار باشد.
با تشکر از شما که در این برنامه شرکت کردید.
من هم از شما بابت برنامه خوب‌تان سپاسگزارم. شب بر شما خوش!
