توسعه راه‌های کشور همواره از مهمترین موضوعات مطرح شده در صنعت حملونقل ایران بوده است. به جرات می‌توان به این نکته مهم اشاره کرد که طی ۱۰ سال اخیر با اینکه شاهد اعمال تحریم‌های ظالمانه و بین‌المللی علیه صنعت حملونقل کشور بوده‌ایم، اما رشد و توسعه راه‌های کشور از دورترین نقاط بین شهری گرفته تا فواصل بین کلانشهری کشور به شدت چشمگیر بوده است. به منظور بررسی شرایط کنونی راه‌های کشور با مهندس محمدرضا کدخدازاده، عضو هیات مدیره و معاون ساخت و توسعه راه‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور گفت‌وگو کرده‌ایم تا در جریان جدیدترین اقدامات انجام‌شده از سوی این شرکت به منظور توسعه راه‌ها در ایران قرار بگیریم. ماحصل این مصاحبه را می‌خوانیم.
شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور در بخش توسعه آزادراهی در دولت چهاردهم چه برنامه‌هایی دارد؟
در دولت چهاردهم به شدت پیگیر هستیم تا مردم و سرمایه‌گذاران از سرمایه‌های داخل کشور سود مناسبی ببرند. یکی از دلایلی که سرمایه‌های ما در فضاهای دیگری غیر از سازندگی صرف می‌شود این است که متاسفانه تاکنون پیگیری درستی انجام نشده است. در شرایط کنونی به دنبال تحقق این موضوع هستیم که قوانین و تامین اعتبارات در حوزه توسعه راه به شکل کامل عملیاتی و اجرا شود تا برای سرمایه‌گذاران جذابیت بیشتری داشته باشد.
برای جذب سرمایه‌گذار در حوزه ساخت راه در کشور چه اقداماتی انجام دادید؟
هم‌اکنون تحقق موضوع پرداخت عوارض براساس پیمایش می‌تواند منفعت مردم و منافع سرمایه‌گذار را تامین کند. پرداخت عوارض براساس پیمایش عادلانه است، زیرا تناسب بین پیمایش خودرو و پرداخت عوارض آزادراهی یکی از نیاز آزادراه‌های کشور بود که خوشبختانه محقق شد. در حقیقت کسانی که از آزادراه کمتر استفاده می‌کنند، هزینه کمتری پرداخت می‌کنند و کسانی هم که از آزادراه بیشتر استفاده می‌کنند، باید هزینه بالاتری را بپردازند.
در بسیاری از کشورهای جهان پرداخت هوشمند عوارض آزادراهی انجام شده است. این شرایط در کشورمان چگونه است؟
به‌طور قطع تسهیل در پرداخت عوارض‌های آزادراهی آن هم به صورت هوشمند برای کشور ضرورت دارد، ولی متاسفانه در سال‌های اخیر در تحقق این موضوع دچار واگرایی بودیم و مشکلاتی ایجاد شد؛ البته با مذاکراتی که در حال انجام است، به‌زودی نقاط ضعف پرداخت عوارض هوشمند برطرف خواهد شد تا سرمایه‌گذار راحت‌تر اقدام به سرمایه‌گذاری کند.
به منظور افزایش بهره‌برداری راه‌های کشور چه اقداماتی باید انجام شود؟
در شرایط کنونی حدود ۸ هزار کیلومتر راه اصلی و بزرگراه در حال احداث در کشور داریم که هزینه‌های احداث آن‌ها عمدتا از منابع عمومی دولت تامین می‌شود. امیدواریم با استفاده از سایر منابع مانند منابعی که در مذاکرات ما با شرکت ایمیدرو و شرکت‌های متعدد معدنی، نفتی و پتروشیمی تامین می‌کنیم، بتوانیم میزان بهره‌برداری از راه‌های کشور را از ۷۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر در سال به یک‌هزار و ۲۰۰ کیلومتر در سال افزایش دهیم که تحقق این موضوع مستلزم تامین اعتبارات لازم است. اگر سالانه یک‌هزار و ۲۰۰ کیلومتر راه را به بهره‌برداری برسانیم، تا ۵ سال آینده، ۸ هزار کیلومتر راه ساخته شده خواهیم داشت.
اولویت‌بندی در بهره‌برداری از پروژه‌ها چگونه است؟
این اولویت‌بندی براساس افتتاح کریدورهای حمل‌ونقلی و ترانزیتی است. از طرفی، کاهش نقاط گلوگاهی و حادثه‌خیز در کشور نیز در اولویت‌بندی پروژه‌ها موثر است. در واقع کاهش نقاط حادثه‌خیز جاده‌ای سبب تسهیل در ترانزیت کالا، حمل‌و نقل مسافر و ایمنی بیشتر خواهد شد تا آمار تصادفات جاده‌ای که اخیر افزایش داشته، با سیر نزولی و کاهشی روبه‌رو شود.
در زمینه توسعه راه‌های کشور چه چالش‌هایی وجود دارد؟
میزان اعتبارات و نوع پرداخت آن مهمترین چالش است. هم‌اکنون نسبت به سال‌های اولیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مشاوران و پیمانکاران ایرانی پیشرفت‌های قابل توجه‌ای داشته‌اند، به‌طوری که در مسیر صادرات حوزه ساخت راه گام برداشته‌ایم؛ بنابراین باید اعتبارات متناسب با پروژه‌ها را تامین کنیم. یکی از مشکلات ما تعدد پروژه‌های تعریف شده است که این موضوع باعث می‌شود، با توجه به اینکه دولت باید از بودجه عمومی برای اتمام این پروژه‌ها استفاده کند، اعتبار تخصیص یافته به هر پروژه در زمان معین به همان پروژه اختصاص پیدا کند.
پیشنهاد شما برای حل چالش اختصاص اعتبارات به پروژه‌ها چیست؟
اگر قرار است که به پروژه‌ها منابع مالی تزریق شود، اولویت‌بندی از طریق سازمان برنامه و بودجه و کمیسیون تلفیق مجلس مشخص شود تا پروژه‌هایی که اهمیت بیشتری دارند در اولویت بالاتری برای تخصیص بودجه قرار بگیرند و پروژه‌هایی که در اولویت پایین‌تری هستند، طی سال‌های آینده تکمیل شوند. ما این پیشنهادها را دادیم و وزارت راه و شهرسازی در حال پیگیری است و اگر در بودجه سال ۱۴۰۴ براساس اولویت‌بندی اعتبار اختصاص پیدا کند، می‌توانیم پروژه‌ها را به بهره‌برداری برسانیم.
مهمترین برنامه کوتاه‌مدت و بلندمدت در دولت چهاردهم برای ساخت راه‌ها در کشور را بیان کنید.
اهداف ما تقریبا تا پایان دولت چهاردهم مشخص شده تا براساس اعتباراتی که به ما داده می‌شود، بین ۲ هزار و ۸۰۰ تا ۴ هزار کیلومتر راه را تا پایان دولت چهاردهم به بهره‌برداری برسانیم. در کوتاه‌مدت پروژه‌های کریدوری در اولویت است؛ مانند کریدورهای نوار جنوبی ساحلی، شمالی – جنوبی و شرق ایران که از چابهار به سوی شمال کشور و کریدور شمالی- جنوبی که از بندر امام تا مرز بازرگان ادامه پیدا می‌کند و کریدور شرقی- غربی که به موازات دریای خزر است. ناگفته نماند، محورهایی هم هستند که باید ۴ خطه شوند تا بار ترافیکی آن‌ها کم شود.
و سخن آخر…
آرزوی بنده این است تا با تلاش و ذهن خلاق، محورهای جاده‌ای مدنظر را ۴ خطه و به سوی استفاده از فناورهای نوین حرکت کنیم. هوشمندسازی آزادراه‌ها و راه‌های کشور مهم است. شما در کشورهای توسعه یافته دنیا می‌توانید راه‌هایی را ببینید که در موضوع تصادفات جاده‌ای، روشنایی‌ها، رنگ‌های آسفالتی، خط‌کشی و نوع ساخت جاده‌ها هوشمند هستند. استفاده از فناوری‌های نوین در جاده‌ها جزو اهداف متعالی بنده و شرکت ساخت است که امیدواریم سریع‌تر انجام داده و هر چه زودتر امکانات و مقدمات آن را وارد کشور کنیم. البته خوشبختانه در شرایط کنونی از فناورهای نوین در قیرها و آسفالت‌های کشور استفاده می‌شود تا بتوانیم عمر مفید آن‌ها را افزایش دهیم.
