با تلاش‌هایی که در سال‌های اخیر برخی از تولیدکنندگان و به ویژه گروه صنعتی بستانچی انجام داده‌اند، صنعت تهویه کشورمان به خودکفایی رسیده و دیگر نیازی به واردات ندارد. این گروه صنعتی، حالا محصولات نسل پنجمی را تولید می‌کند که در زمره به‌روزترین محصولات سیستم تهویه در دنیا به شمار می‌رود.
مهدی بستانچی، مدیرعامل و رییس هیات مدیره گروه صنعتی بستانچی در گفت‌وگویی که با ما داشته؛ عدم قطعیت‌ها، نوسانات نرخ ارز و کاهش ارزش ریال را از مشکلات جدی صنعت و تولید دانسته است. وی در عین حال، عدم رشد مناسب کسب‌وکارها را متاثر از شرایط بد اقتصادی می‌داند و در صورت تداوم وضعیت فعلی، پیش‌بینی خوبی از سال آینده ندارد.
این مدیر جوان در کارنامه کاری خود، سمت‌هایی مانند رییس انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران، عضو هیات مدیره انجمن ایمنی و مهندسی حریق و ایمنی، خزانه‌دار اتاق بازرگانی مشترک ایران و گرجستان و عضو هیات موسس انجمن تونل ایران را هم دارد. ماحصل این مصاحبه را می‌خوانیم.
در خصوص قدمت و زمینه فعالیت گروه صنعتی بستانچی توضیحاتی ارائه فرمایید.
قدمت بیزینس خانوادگی ما حدود ۵۰ سال است که در زمینه تولید تهویه و فن فعالیت می‌کند. از سال ۱۳۹۸ تصمیم گرفتیم که تکنولوژی بخش جدیدی از حوزه سیستم‌های تهویه را وارد ایران کنیم که در همین راستا، گروه صنعتی بستانچی را تاسیس کردیم و به صورت تخصصی در کار اسپشیال فن‌ها وارد شدیم که البته از گذشته، فن‌های عمومی را تولید می‌کردیم.
اسپشیال فن‌ها در حوزه‌های مختلفی کاربرد دارند که استفاده در تونل‌ها از جمله آن‌ها است. به عنوان مثال، سیستم‌های تهویه تونل‌های مترو از جمله تونل‌های متروی خط ۶ و ۷، متروی کرج و متروی تبریز توسط گروه صنعتی بستانچی تامین شده است.
تونل‌های بین شهری، ساختمان‌ها و پارکینگ‌های ساختمانی از دیگر موارد به‌کارگیری سیستم‌های تهویه است. شایان ذکر است، بخشی از کار ما سیستم‌های مدیریت دود ساختمان‌ها است که در دنیا، مبحثی جدید و به‌روز می‌باشد.
این سیستم‌ها را به ایران آورده و به صورت تخصصی این کار را انجام می‌دهیم که محصولات متنوعی دارد و فقط شامل فن نیست و دربرگیرنده پرده‌های مقاوم به حریق و انواع سنسورهای مقاوم به حریق است. طراحی سیستم‌های مدیریت دود برای تونل‌ها، یکی دیگر از اقداماتی است که این گروه صنعتی انجام می‌دهد که بحث بسیار مهمی در مبحث ایمنی محسوب می‌شود.
البته در این حوزه‌ها محصولات مرتبطی داریم که در بخش‌های مختلف صنعتی هم کاربرد دارند.
به منظور پیشبرد اهداف خود، چه طرح‌های توسعه‌ای را دارید؟
امسال به‌طور خاص، روی پرده‌های مقاوم به دود حریق کار زیادی انجام داده‌ایم و طرح‌های توسعه ما هم در راستای افزودن محصولات جدیدتری در حوزه‌های اچ بک تهویه مطبوع است. در همین راستا، برای سال آینده، تولید و عرضه یک‌سری از محصولات جدید در حوزه‌های اچ بک را در دستور کار داریم که کالاهایی با راندمان بالای فعالیت هستند.
به‌طور کلی، بیزینس ما به صورتی است که در لبه فناوری حرکت می‌کنیم و محصولات ما هم جدید هستند و هم از مشتریان خاصی برخوردار هستیم. در واقع سیاست ما، محصولات عمومی سطح پایین نیست، بلکه سیاست ما تولید محصولات و مشتری خاص است.
یکی از اهداف مجموعه شما دستیابی به بازارهای بین‌المللی است. آیا در این زمینه موفق بوده‌اید؟
در حال حاضر گروه صنعتی بستانچی، مشتریان خوبی در کشورهای همسایه دارد و حتی با شرکت‌های بین‌المللی اروپایی از جمله ایتالیا و آلمان همکاری می‌کنیم، به‌طوری که هم آن‌ها مشتری ما هستند و هم ما مشتری آن‌ها هستیم.
به شکل خاص همکاری با شرکت‌های آلمانی هم به این صورت است که برخی از محصولات را از کشور آلمان تهیه می‌کنیم و آن‌ها هم یک‌سری از محصولات را از ما خریداری می‌کنند.
آیا ارتباطات سیاسی کشورها به ویژه آلمان، در روابط و مراودات اقتصادی و تجاری شما تاثیری داشته است؟
آلمان شریک خوبی در کارهای تجاری است و هر چند که وارد شدن به بازار این کشور مقداری دشوار است، ولی بازار استیبل و پایداری دارد. روابط سیاسی قطعا تاثیرگذار بوده و ما نه‌تنها در بازار آلمان، بلکه به دلیل روابط سیاسی، در بازار کشورهای همسایه هم دچار مشکل هستیم که با برخی از مناسبات، این موارد و مشکلات را حل می‌کنیم.
البته مشکل عمده‌ای که تمامی صادرکنندگان در ایران با آن مواجه هستند، قوانین و مقررات و بخشنامه‌های روزانه است که هیچ‌گونه ثبات رویه‌ای در این زمینه‌ها نداریم که موجب بروز برخی از چالش‌ها برای ما شده است.
گروه صنعتی بستانچی یکی از تولیدکنندگان بزرگ خاورمیانه در زمینه فن و هواکش است. آیا شما در این زمینه رقیبی هم دارید؟
خیر؛ رقیبی نداریم. در واقع این مجموعه، سهم عمده‌ای از نیاز بازار داخلی کشور که بیش از ۷۰ درصد است را تولید می‌کند. ۳۰ درصد از تولیدات گروه صنعتی بستانچی هم صادر می‌شود که این عدد برای خاورمیانه هم بسیار بزرگ است.
سایت تولید بستانچی، بزرگ‌ترین سایت تولید فن در خاورمیانه محسوب می‌شود؛ بنابراین در صنعت تهویه ایران، به خودکفایی رسیده‌ایم و نیازی به واردات نداریم. البته واردات به شکل محدود و بسیار جزئی انجام می‌شود و ما هم هیچ‌وقت مشکلی با واردات و عرضه تولیدات خارجی نداشته‌ایم، زیرا در حال رقابت در بازار آزاد هستیم.
آیا مجموعه تحت مدیریت شما در زمینه انتقال دانش فنی هم فعال است؟
ما تولید محصول از تمامی نسل‌ها را داشته و در حال حاضر محصولات نسل پنجمی را تولید می‌کنیم که در زمره به‌روزترین محصولات در دنیا هستند.
شرکت ما به واسطه ساخت فن‌های تونلی، دانش‌بنیان محسوب می‌شود و در دنیا کمتر از ۱۰ کشور، تکنولوژی ساخت این فن‌ها را در اختیار دارند که ایران یکی از این کشورها است و مجموعه بستانچی، تکنولوژی ساخت فن‌های نسل پنجم را در اختیار دارد. در واقع تولیدات این شرکت، محصولات مورد نیاز کشور است که قبلا وارد می‌شد و ارزبری بسیار زیادی داشت، اما در حال حاضر در داخل تولید می‌شود.
ویژگی محصولات گروه بستانچی که آن را از سایر محصولات متمایز می‌کند، چیست؟
این گروه در رده‌های مختلف، تولید محصول دارد و ویژگی برخی از محصولات ما سطح تکنولوژی و دانش مورد استفاده در تولید آن‌ها است. در عین حال، ویژگی یکی از محصولات ما، قیمت ارزان آن و مشخصه اصلی برخی از کالاها، کیفیت بسیار خوب است.
در واقع از آنجا که در سگمنت‌های مختلفی از بازار، محصولات مختلف را تولید می‌کنیم، ویژگی‌های مختلفی دارند که سطح بالای تکنولوژی و دانش، قیمت ارزان و کیفیت بالا از جمله آن‌ها است.
در کشور ما شرایط خاصی از نظر اقتصادی و نوسانات نرخ ارز وجود دارد. آیا این مسایل بر فعالیت شما تاثیر داشته است؟
بله تاثیر دارد و امسال، شرایط اقتصادی برای تولیدکنندگان و تمام کسب‌وکارها دشوار بوده است؛ به ویژه پایان سال که با افزایش قیمت ارز مواجه هستیم. هر کسب‌وکاری نیاز به پیش‌بینی دارد و پول ما ریال است و با ریال معامله می‌کنیم، ولی عدم قطعیت داریم؛ به‌گونه‌ای که نمی‌دانیم ارزش ریال امروز با ریال ۶ ماه آینده چقدر تفاوت ارزشی خواهد داشت.
در واقع این عدم قطعیت‌ها است که برای ما مشکل ایجاد کرده و اگر ثبات در نرخ ارز وجود داشته باشد، کسب‌وکارها کمتر اذیت می‌شوند.
چشم‌انداز صنعت تهویه کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
چشم‌انداز خوبی نداریم، زیرا بخشی از چشم‌انداز بیزینس‌ها به وضعیت کلی اقتصادی بازمی‌گردد. متاسفانه وضعیت کلی اقتصادی در یک‌سال گذشته بدتر شده و پیش‌بینی‌ها برای سال آینده اصلا خوب نیست و شرایط بدتر از امسال خواهد شد.
تمام کسب‌وکارها هم متاثر از این موضوع خواهند بود که تاثیرپذیری برخی از کسب‌وکارها کمتر و بعضی دیگر بیشتر است. اگر شرایط کشور به همین شکل پیش برود و بانک‌ها تسهیلات به صنایع اعطا نکنند، ما هم مانند تمام کسب‌وکارها متاثر از این وضعیت بد اقتصادی خواهیم بود.
شرایط امسال به‌گونه‌ای بود که بانک‌ها از پرداخت تسهیلات به صنایع کوچک و متوسط امتناع کردند، شرایط گردش نقدینگی در جامعه با مشکلات جدی روبه رو شد که در نتیجه آن، گردش اقتصادی در جامعه کُند شده و کل بدنه کسب‌وکار دچار رکود است.
با توجه به آنچه که اشاره کردید، آیا سرمایه‌گذاری در صنعت تهویه را مناسب ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به شرایط اقتصادی کشور، بنده به عنوان یک فعال صنعتی، سرمایه‌گذاری در هیچ صنعتی را توصیه نمی‌کنم، چراکه ما در رکود هستیم و طبیعتا در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاری در صنعت پیشنهاد نمی‌شود.
البته اگر شرایط تغییر کند و از رکود به خصوص رکود تورمی خارج شویم، سرمایه‌گذاری در صنعت تهویه بسیار خوب و مناسب خواهد بود؛ بنابراین در صورت تحقق شرایط مذکور، قطعا سرمایه‌گذاری در این صنعت پیشنهاد خواهد شد.
نهادهای مربوط به این صنعت چه حمایت‌هایی را از فعالیت این مجموعه انجام می‌دهند و چه توقعی از آن‌ها دارید؟
مساله اصلی ما در بحث تهویه مطبوع، با سازمان استاندارد است که در این زمینه مشکلات جدی در تهیه و تدوین استانداردها داریم که همکاری لازم را با ما ندارند و در حال تلاش هستیم که این صنعت را جا بیاندازیم.
تهویه مطبوع، صنعت بزرگی در ایران و دنیا است، ولی متاسفانه به عنوان یک صنعت مستقل شناخته نمی‌شود و نگاهی که هم‌اکنون به این صنعت وجود دارد، متعلق به ۷۰ سال پیش است. بر همین اساس در تلاش هستیم تا صنعت تهویه مطبوع با نگاه جدید و به عنوان یک صنعت مستقل شناخته شود.
برگرفته از ماهنامه شماره ۸۹ دنیای سرمایه گذاری
پایگاه خبری دنیای سرمایه گذاری آنلاین
