شرکت پیرامون سیستم قشم، یکی از شرکت‌های زیرمجموعه گروه پیرامون، کار خود را در سال ۱۳۸۶ در منطقه آزاد قشم آغاز کرد. این شرکت به عنوان بازوی تولیدی مجموعه پیرامون در منطقه آزاد قشم فعالیت می‌کند و محصولات تولیدی آن، تجهیزات آنالیز آنلاین است که عمدتا برای کنترل فرآیندهای نفت، گاز و پتروشیمی و همچنین اندازه‌گیری آلاینده‌های گازی در دودکش و آلاینده‌های آب در پساب کارخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. اهمیت تولیدات این مجموعه از این جهت است که در حال حاضر مسایل زیست‌محیطی به یکی از معضلات کشور تبدیل شده و اندازه‌گیری این آلاینده‌ها می‌تواند گام مهمی در کنترل و کاهش آن‌ها باشد. رضا راجی کرمانی، مدیرعامل شرکت پیرامون سیستم قشم، فعالیت خود را از سال ۱۳۷۳ در پتروشیمی اراک آغاز کرده و حدود ۳۰ سال سابقه فعالیت در صنعت نفت را دارد. وی پس از ۶ سال فعالیت در صنعت پتروشیمی، وارد یکی از شرکت‌های سازنده سیستم‌های آنالایزر با اصالت آلمانی شد و در ادامه، از دانشی که طی فعالیت با این شرکت اندوخته بود، در زمان تحریم‌ها استفاده و اقدام به ساخت تجهیزات آنالیز آنلاین برای صنایع نفت و پتروشیمی کشورمان کرد. ماحصل گفت‌وگوی ماهنامه «دنیای سرمایه‌گذاری» با این مدیر توانمند را بخوانید.
بخش خصوصی چه سهمی در مدیریت این حوزه و تامین نیاز بازار دارد؟
در حال حاضر تقریبا تمام تولیدکنندگان این تجهیزات متعلق به بخش خصوصی هستند.
البته اولین شرکت در این حوزه، پیرامون سیستم قشم بود که در سال ۱۳۸۶ این تولیدات را آغاز کرد، ولی طی سال‌های بعد، شرکت‌های دیگری به جمع تولیدکنندگان این محصول در داخل کشور اضافه شدند و می‌توانم به جرأت بگویم که تقریبا صددرصد سیستم‌های آنالیز آنلاین در داخل کشور تولید می‌شود و ما در این زمینه یا وارداتی نداریم و یا تعداد آن‌ها بسیار کم است.
دستگاه‌های آنالایزر که پیشرفته هستند، عمدتا از کشورهای اروپایی وارد ایران می‌شود، ولی شرکت پیرامون سیستم قشم از سال ۱۳۹۵ کار تولید این‌گونه تجهیزات های‌تک را هم آغاز کرد و در حال حاضر در سبد محصولات خود ۶ دستگاه آنالیز آنلاین هم به صورت ترانسمیتر تولید کرده که مورد تایید وزارت نفت قرار گرفته است.
چند درصد از نیروهای این شرکت از قشر دانشگاهی و نخبه هستند و به چه میزان از فناوری‌های جدید در آن استفاده می‌شود؟
شرکت پیرامون سیستم قشم در کارخانه خود در منطقه آزاد قشم و همچنین در دفتر مرکزی در تهران حدود ۸۵ پرسنل دارد که از این تعداد، تنها حدود ۱۵ نفر که عمدتا نیروی خدماتی و کارگری هستند، تحصیلات دانشگاهی ندارند؛
لذا می‌توانم با قاطعیت بگویم که حدود ۸۰ درصد از نیروهای این شرکت تحصیلات دانشگاهی در بخش‌های مختلف مانند فنی، تحقیق و توسعه، کنترل پروژه، تدارک داخلی و خارجی و بخش‌های پشتیبانی مانند مالی و اداری دارند.
تولیدات این شرکت تا چه اندازه به خودکفایی صنعت برق و انرژی کمک کرده است؟
صنعت برق، یک صنعت سرمایه‌بر و نسبتا گران قیمت است.
اگر قصد تاسیس یک نیروگاه با ظرفیت حدود یک هزار مگاوات داشته باشید، حدود یک و نیم تا ۲ میلیارد دلار هزینه این نیروگاه و بحث‌های انتقال آن است.
در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد تجهیزات آنالایزر نیروگاهی را تولید می‌کنیم و حتی تجهیزات الکترونیک و ترانسمیترها را هم در این شرکت داخلی سازی کرده‌ایم، ولی اگر بخواهیم در کل یک مقیاس نیروگاهی ببینیم، درصد بسیار ناچیزی است.
چه بخشی از محصولات به سایر کشورها صادر می‌شود و آیا در شرایط تحریمی، امکان گسترش بازار صادراتی آن وجود دارد؟
به دلیل نیاز بازار داخل، ما چندان به سمت بازارهای صادراتی نرفته‌ایم و چند مورد که به صورت صادرات انجام دادیم، عمدتا از طریق شرکت‌های بزرگی مانند مپنا بوده است.
به عنوان مثال، مپنا در عراق یا در سوریه قراردادهایی برای ساخت نیروگاه داشته و تجهیزات ما در آن نیروگاه‌ها قابل استفاده است و به صورت مستقیم صادرات کمی داشته‌ایم.
در حال حاضر صادرات بحث بسیار پیچیده‌ای است، زیرا با محدودیت‌های تحریمی و به خصوص محدودیت‌های انتقال پول مواجه هستیم و چه کشورهای همسایه و چه کشورهایی که می‌توانند به عنوان بازار هدف ما باشند، در صورت نیاز داشتن و حتی تایید از نظر فنی و قیمتی، در زمان قرارداد، مشکلات زیادی پیش خواهد آمد.
از جمله اولین مسایل آن، بحث ضمانت‌نامه‌ها، پیش پرداخت و انتقال پول است. نگرانی بعدی که آن‌ها دارند، در قبال خدمات پس از فروش است؛ به دلیل اینکه ما دیپلماسی اقتصادی ضعیفی در دنیا و منطقه داریم و حتی کشورهای همسایه که بازارهای بالقوه ما هستند، به سمت خرید تجهیزات ایرانی نمی‌آیند.
به منظور بهبود شرکت‌های فعال در حوزه انرژی، چه انتظاراتی از رئیس جمهور آینده دارید؟
ما به جای اینکه به آینده نگاه کنیم، بهتر است که نگاهی به گذشته بیاندازیم و ببینیم که چه اشتباهاتی داشته‌ایم و سعی کنیم که این اشتباهات را تکرار نکنیم.
به اعتقاد بنده، صرف نگاه به آینده بدون اینکه اشتباهات گذشته را ببینیم، چندان راهگشا نیست.
همان‌گونه که اشاره کردم، بحث اقتصاد، بحث ثابت و شناخته‌شده‌ای نیست که بتوان از حالا برای ۱۰ سال آینده یا حداقل ۴ سال آینده که رئیس جمهور دیگری سرکار خواهد آمد، پیش‌بینی کرد.
رئیس جمهور یا حکومت باید به گذشته نگاه کنند و ببینند که در گذشته چه اشتباهاتی انجام شده تا بتوان از آن‌ها پرهیز کرد.
حدود ۱۰ تا ۱۵ سال پیش مازاد انرژی و برق داشتیم و به عراق و برخی از کشورها برق صادر می‌کردیم، اما در حال حاضر ما در داخل هم کمبود برق و انرژی داریم.
هم‌اکنون به دلیل کمبود برق، صنایعی که ارزش افزوده برای کشور ایجاد می‌کنند را یک و دو یا گاهی اوقات تا سه روز در هفته تعطیل می‌کنیم تا بتوانیم برق خانگی را تامین کنیم که این، بزرگ‌ترین اشتباه است و خود نیروگاه‌ها هم جزو همین صنایع هستند که دچار مشکل شده‌اند و بودجه نیروگاه‌ها هم تامین نمی‌شود.
ما در سال ۱۳۹۳ یک قرارداد دو ساله را با شرکت مپنا برای تامین ۱۰ تجهیز آنالایزر برای ۱۰ نیروگاه امضا کردیم که قرار بوده از ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ اجرایی شود، اما هم‌اکنون که در سال ۱۴۰۳ هستیم، هنوز ۲ مورد از آن ۱۰ مورد را هم تحویل ندادهایم؛ یعنی آن نیروگاه ساخته نشده، بر همین اساس ما هم تجهیزی را تحویل ندادهایم.
در شرایطی که قرار بوده، ظرف ۲ سال، ۱۰ نیروگاه ساخته شود، اما طی ۱۰ سال، ۸ نیروگاه ساخته شده و به فرض که تا سال آینده، ۲ نیروگاه باقی مانده هم ساخته شود، اما همچنین عقب هستیم.
انرژی و برق، اصلی‌ترین محرک صنعت است و اگر برق نداشته باشیم، همه دچار مشکل خواهیم بود.
اخیرا در سفر به چین، مشاهده کردم که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد خودروهایی که در خیابان ها و جاده‌ها رفت و آمد داشتند، برقی بودند. این موضوع اثرات بسیار خوبی در صنعت چین، کاهش آلایندگی محیط زیست و کاهش ترافیک دارد.
در واقع خودروهای برقی قابلیت‌هایی دارند که خودروهای بنزینی فاقد آن‌ها هستند و آلاینده‌های بسیار کمتری را ایجاد می‌کنند، ولی همه این‌ها نیاز به برق دارد.
این در حالی است که ما اصلی‌ترین بحث را که تولید برق و انرژی است، فراموش کرده‌ایم و در اولویت‌های بعدی گذاشته‌ایم.
به نظر بنده، بزرگ‌ترین کاری که دولت آینده باید انجام دهد، این است که تولید انرژی را با توجه به موارد زیست‌محیطی توسعه دهد؛ چراکه بحث‌های زیست‌محیطی برای ما تبدیل به یک معضل شده است.
نگاهی به جای جای کشورمان نشان می‌دهد که مردم در مناطق و شهرهای مختلف با آلودگی هوا و مشکلات ناشی از آن مواجه هستند که سلامت آنان را به خطر می‌اندازد و هزینه‌های بسیار سنگینی را روی دست دولت می‌گذارد.
پیشنهاد آخر بنده این است که اصلاح ارتباطات دیپلماتیک با کشورهای همسایه و کشورهای اروپایی باید در دستور کار قرار گیرد، زیرا بدون ارتباطات، روابط خوب، مستحکم و سالم با تمام دنیا، امکان پیشرفت و بهبود شرایط را نخواهیم داشت.
