به جرات می‌توان به این موضوع مهم اشاره کرد که سال ۱۴۰۱ یکی از پرفراز و نشیب‌ترین سال‌ها برای صنایع معدنی و فولادی کشور بوده است. با توجه به وقوع اتفاق‌های مختلف در جهان و ایران باید به این واقعیت رسید که چشم‌انداز بازار و صنعت فولاد در ایران همچنان مبهم و به نوعی روشن نیست.
به گزارش دنیای سرمایه گذاری آنلاین،مهندس سیاوش کریم زاده، مدیر تولید واحد زغالسنگ و کارگاه تولید کک متالوژی شرکت فروآلیاژ تام با ذکر اینکه صنعت فولاد، یکی از حوزه‌های توسعه کشور طی ۵ سال اخیر است، گفت: ایران سالی ۲۰ درصد افزایش تولید فولاد داشته، به‌طوری که ظرفیت تولید این محصول از ۶ یا ۷ میلیون تن در سال ۱۳۹۴، امروز به بالای ۳۵ میلیون تن رسیده است. برای رسیدن به ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن تا سال ۱۴۰۴ باید در بسیاری از زمینه‌ها کارهای گسترده‌ای انجام داد که نیازمند ابزارهای مناسب و دقیق است. با توجه به سرمایه‌گذاری‌های دولت سیزدهم بعید می‌دانم تا سال ۱۴۰۴، ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد محقق شود، هرچند امیدوارم که این اتفاق رخ دهد تا شاهد سرافرازی کشورمان باشیم.
وی افزود: متاسفانه در سال ۱۴۰۱ بیش از ۵ مرتبه، تغییر قیمت ماده اولیه را تجربه کردیم. البته نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که افزایش ۵۷ درصدی حقوق کارگران در سال جاری عملیاتی شد، ولی در مقابل شاهد افزایش قیمت ماده اولیه در ماه‌های اردیبهشت، تابستان، آذر و بهمن امسال بوده‌ایم. از سوی دیگر، هزینه تولید هم بیش از ۶۰ درصد افزایش داشته، اما در شرکت فروآلیاژ تام شاهد افزایش قیمت محصول نهایی نبوده‌ایم. موضوع تک‌نرخی شدن نرخ ارز در صنعت فولاد اهمیت بالایی دارد. چند نرخی بودن نرخ ارز در بازار موجب ایجاد فساد گسترده خواهد شد که با تک‌نرخی کردن آن می‌توان از بروز این فساد جلوگیری کرد. دولت باید ثبات در نرخ ارز را در رئوس برنامه‌های خود قرار دهد. علاوه بر این، در بسیاری از مواقع طی سال ۱۴۰۱، قیمت تمام‌شده تحت تاثیر قیمت جهانی و نوسانات داخل کشور بالاتر از قیمت فروش بوده است. به عنوان مثال، در کارخانه واحد سلفچگان شرکت فروآلیاژ تام به دفعات متعدد، محصولات نهایی تحت‌تاثیر بی‌ثباتی نرخ ارز و افزایش قیمت ماده اولیه با زیان به مصرف‌کننده فروخته شده است. در بازارهای بین‌المللی قیمت فروآلیاژ کاهشی بوده که تاثیر مستقیمی بر صنایع کربن دارد و آثار منفی خود را بر این بازار گذاشته است.
کریم زاده خاطرنشان کرد: به نظر بنده، برجام احیا نخواهد شد و با این فرض باید تمام نقشه‌های صادراتی توسط فولادسازان و صادرکنندگان فولادی ترسیم شود. ایران در حوزه صادرات محصولات فولادی به صورت محدود به عراق و پاکستان صادرات داشت. اگر موانع ارسال بار به خارج از مرزها برداشته شود، تولیدکنندگان ایرانی امکان تامین و صادرات محصولات فولادی را دارند. از سوی دیگر، با توجه به تحریم‌های سنگینی که علیه کشورمان وضع شده، کشورهای همسایه ایران برای صادرات محصولات فولادی در اولویت هستند، زیرا ارسال بار به اروپا با تناژ بالا در شرایط تحریم رصد خواهد شد.
مدیر تولید واحد زغالسنگ و کارگاه تولید کک متالوژی شرکت فروآلیاژ تام در پاسخ به این سوال که آیا ایران در حوزه کربن میتواند صادرکننده باشد؟ اظهار کرد: ایران در موضوع تولید کربن نمی‌تواند تامین‌کننده برای کشورهای دیگر باشد. تولیدکنندگان صنایع کربنی در ایران با مشکلات متعددی روبه‌رو هستند، به‌طوری که ماده اولیه کارخانه کک‌سازی در کشورمان تامین نمی‌شود و از طرف دیگر، با توجه به اینکه سالانه ۲۰ درصد افزایش قیمت در فولاد داریم، پروژه‌های فروآلیاژ و تامین ماده اولیه با مشکل مواجه خواهند شد. تامین مواد اولیه برای تولید محصولات کربنی در ایران، ارزان‌تر از کشورهای خارجی است.
وی افزود: حرکت دولت باید به این سمت باشد که خصوصی‌سازی را در اولویت امور قرار دهد. خصوصی‌سازی معادن و صنایع فولادی در وزارت صمت باید درست و سالم انجام شود. کشور ما معادن خوبی در مناطق طبس و البرز شرقی دارد و توانایی راه‌اندازی معادن جدید را هم داریم، به شرطی که محدوده‌ها را دولت در اختیار ما قرار دهد و به نوعی معادن خصولتی نباشند. به راحتی می‌توان با آزادسازی محدوده‌هایی که ایمیدرو روی آن‌ها تسلط داشته، سرمایه‌گذاری مناسب و قابل‌قبول انجام داد. دولت باید به این سمت حرکت کند که فضاهای دولتی را به بخش خصوصی واگذار کند تا شاهد افزایش راندمان و بهره‌وری باشیم. افزایش تولید در صنایع وابسته به کربن خیلی بیشتر از میزان توسعه‌ای است که در این موضوع داریم و وقوع این اتفاق سبب شده تا شاهد ورود ماده اولیه کربنی از کشورهای دیگر به ایران باشیم. اگر خواستار توسعه صنعت فولاد هستیم، باید ماده اولیه آن هم تامین شود. متاسفانه دولت، محدوده‌ها را بنام خود کرده و اجازه فعالیت به کسی دیگری نمی‌دهد. ایمیدرو و سازمان‌های وابسته آن همچون شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، بسیاری از محدوده‌های معدنی را گرفته‌اند و اجازه نمی‌دهند که بخش خصوصی وارد آن‌ها شود. متاسفانه دولت در واگذاری پهنه‌ها به بخش خصوصی، سنگ‌هایی را جلوی پای آن‌ها می‌اندازد که باورکردنی نیست.
کریم زاده در ادامه گفت: شرکت ما قصد داشت تا پروژه ۲ میلیون تنی باطله زغالسنگ در البرز مرکزی را فرآوری و روی این دورریزهای کارخانه فعالیت کرده تا بزرگ‌ترین معضل محیط‌زیستی منطقه را برطرف کند، به همین منظور ۱۲ هکتار زمین حوالی سوادکوه و زیرآب همراه با جواز تاسیس گرفتیم تا ۴۵ هزار تن بار باطله زغالسنگ را به مسافت ۹ کیلومتر جابه‌جا کنیم، ولی در پایان، سازمان محیط‌زیست مانع انجام کار ما شد. توجه داشته باشید که ما داشتیم بزرگ‌ترین معضل محیط‌زیستی استان مازندران را برطرف می‌کردیم، اما در پایان این پروژه به اتمام نرسید.
مدیر تولید واحد زغالسنگ و کارگاه تولید کک متالوژی شرکت فروآلیاژ تام در پایان نیز تاکید کرد: برای اینکه چشم‌انداز تولید فولاد از ۳۵ میلیون تن در سال ۱۴۰۱ به ۵۵ میلیون تن در سال ۱۴۰۴ برسد، باید اقدامات فراوانی از سوی دولت و بخش خصوصی انجام شود. صنعت فولاد میتواند بخشی از مشکلات نقدینگی کشور را رفع کند. فولاد و مس می‌توانند جایگزین‌های خوبی برای خام فروشی نفت باشند. رشته کوه‌های زاگرس قابلیت تولید ۲۰ برابر مس را دارند. کانی‌های فراوان آهن، مس و طلا در استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان وجود دارد، اما روش‌های اکتشافی ما هنوز سطحی است و از عمق خبر نداریم. دولت باید روی اکتشاف معادن به صورت زیرزمینی کار کرده و آن را به بخش خصوصی واگذار کند.
کار باید به دست کاردان سپرده شود. شرکت ما تجربه کار کردن در شرایط سخت را داشته و همواره روی پای خودش ایستاده است. ما از هیچ وامی استفاده نکردیم و تا به حال تامین‌کننده مواد اولیه صنایع فروآلیاژ فولادی بوده‌ایم. مهمترین مشتریان شرکت ما فولاد کاوه، فروآلیاژ سمنان و فولاد بناب هستند. در واحد زغالسنگ حرارتی و کک متالوژی واحد سلفچگان شرکت فروآلیاژ تام، سیلیکون منگنز تولید می‌شود. واقعیت این است که ایران باید کشوری صنعت‌محور باشد. صنعت توریسم در تمام نقاط جهان درآمد بالایی ایجاد می‌کند، ولی در کشور ما این اتفاق رخ نمی‌دهد. بنده از سال ۱۳۷۸ تا به امروز به بسیاری از نقاط ایران سفر کردم و معادن مختلف طلا، آهن و مس را دیده‌ام. اگر برای بهره‌برداری از معادن غنی کشور برنامه‌ریزی شود، به‌طور حتم شرایط اقتصادی ایران و ایرانی بهتر از گذشته خواهد شد.
