فرهاد فدوی اردستانی، مدیرعامل شرکت تعاونی تامین نیاز قطعه‌سازان خودروی کشور «همسو»، حدود ۲۵ سال سابقه فعالیت در حوزه‌های مختلف دارد که بیش از ۱۵سال آن را در حوزه مدیریت سطوح مختلف سازمان‌های فرهنگی، هنری و رسانه گذرانده، حدود یک‌سال را در صنعت بیمه به عنوان مدیر تبلیغات فعالیت داشته و حدود ۴ سال هم در صنعت ساختمان مشغول به کار بوده است. وی از حدود ۵ سال پیش، فعالیت در صنعت خودرو را آغاز کرده و از اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ پیگیر تشکیل تعاونی تامین نیاز قطعه‌سازان خودروی کشور (همسو) است. به گفته فدوی اردستانی، از آنجا که انجمن‌ها بیشتر در حوزه سیاست‌گذاری کلان فعالیت دارند و نمی‌توانند در حوزه انتفاعی کاری انجام دهند؛ لذا حدود ۵ سال پیش بزرگان انجمن تصمیم به راه‌اندازی یک مجموعه اقتصادی در کنار انجمن گرفتند و از اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۱، وظیفه تشکیل و مدیرعاملی این شرکت تعاونی به بنده محول شد. مشروح گفت‌وگوی ماهنامه «دنیای سرمایه‌گذاری» با این فعال صنعت خودرو به نظر خوانندگان ارجمند می‌رسد.
در خصوص چگونگی تاسیس تعاونی تامین نیاز و اهداف آن توضیحاتی ارائه فرمایید.
برای تاسیس این تعاونی، حداقل باید ۲۰ شرکت راه‌اندازی می‌شد. در سال ۱۴۰۰، یک مجموعه تشکیل شد و دوستان به یک اتفاق‌نظر رسیدند، اما بروکراسی اداری و برخی از حواشی، باعث تاخیر شد، با این حال در مردادماه اولین مجمع را برگزار و هیات مدیره را تشکیل دادیم. در این فرآیند، موانع قانونی زیادی وجود داشت که در زمان‌های مختلف، موفق به رفع آن‌ها شدیم. شیطنت‌هایی نیز در زمینه عدم تاسیس تعاونی وجود داشت و کسانی بودند که به خاطر منافع شخصی‌شان مانع این امر شدند، با این حال تمام این موانع برطرف شد و در آذرماه ۱۴۰۱، تعاونی تشکیل شد.
تشکیل تعاونی یک پروسه است و اینکه تعاونی می‌خواهد چه کارهایی انجام دهد و یا چگونه انجام شود، یک پروسه دیگر است. با توجه به تجربیات قبلی‌مان در حوزه برنامه‌ریزی و تحلیل و همچنین مطالعات انجام‌شده، پیش‌نویس برنامه چشم‌انداز و اهداف تعاونی را به هیات مدیره ارائه دادیم. این پیشنهادات در حدود ۶ تا ۷ جلسه مذاکره مورد بررسی قرار گرفت تا توانستیم چشم‌انداز، اهداف و برنامه‌ها را مشخص کنیم. پس از مشخص شدن اهداف و سیاست‌های تعاونی، این موارد به هیات مدیره ارائه و تصویب شد و به تمام اعضا ابلاغ گردید که قاعدتا در گام اول باید اقدام به عضوگیری کنیم.
با توجه به اینکه حدود ۸۰۰ قطعه‌ساز فعال در کشور داریم، چگونه موفق به مذاکره و ترغیب آن‌ها برای همکاری با تعاونی شدید؟
متاسفانه در اذهان عمومی، تعاونی‌ها تعریف درست و مثبتی ندارند؛ شاید به دلیل مشکلات عدیده‌ای که حضورشان در اوایل انقلاب و دهه ۶۰ و ۷۰ و بیشتر در حوزه تعاونی‌های مصرفی و مسکن شناخته شده بودند. همین موضوع باعث شده بود که تفکرات مثبتی در مورد تعاونی در صنعت قطعه‌سازی خودرو وجود نداشته باشد. هدف ما این بود که این تفکر را تغییر دهیم. می‌خواستیم به آن‌ها بگوییم که شرایط تعاونی‌ها تغییر کرده و رویکرد اصلی تشکیل ساختار این تعاونی ایجاد فضای اتحاد، مشارکت فعال همه قطعه‌سازان اعم از کوچک و بزرگ در زمینه‌های فنی، اقتصادی و مدیریتی می‌باشد که این امر در سایه ایجاد تعامل نزدیک و سازنده با قطعه‌سازان کشور میسر خواهد شد. در نگاهی کلان‌تر بگویم؛ تعاونی تامین نیاز قطعه‌سازان خودروی کشور با هدف کمک به بهبود فضای کسب‌وکار صنعت قطعه‌سازی و تسهیل امور مربوط به زنجیره تامین مواد اولیه، ارتقاء نقدینگی، توسعه سهم بازار قطعه‌سازی، صادرات، ارتقای توان پشتیبانی و لجستیکی، بازاررسانی و توسعه شبکه فروش، افتر مارکت و سایر موضوعات مهم مرتبط با فعالیت‌های تولیدی قطعه‌سازان در سراسر کشور فعالیت خواهد کرد. عضویت در این ساختار می‌تواند موجب افزایش بهره‌وری وکاهش هزینه‌های سربار شرکت‌ها شود. برای مثال، در کشورهای صاحب صنعت خودرو مانند فرانسه، تعاونی‌ها تاثیرگذار و قطعه‌سازان در قالب یک تعاونی مشغول به فعالیت هستند که این مدل نیز می‌تواند در ایران اتفاق بیافتد. خوشبختانه وزارت تعاون هم به عنوان یک نهاد نظارتی بسیار پویا عمل می‌کند. البته هنوز مشکلاتی وجود دارد، اما با توجه به حجم و گستردگی تعاونی‌ها که اکنون تخصصی‌تر کار می‌کنند، پیشرفت‌های قابل توجهی در این وزارتخانه حاصل شده است. به عنوان تنها تعاونی تامین نیاز قطعه‌سازان خودروی کشور، مذاکرات طولانی و گسترده‌ای داشتیم. اولین حضور رسمی ما در نمایشگاه سال گذشته با یک غرفه ۶۰ متری بود که در آنجا مذاکرات زیادی با قطعه‌سازان انجام دادیم. همچنین جلساتی با انجمن قطعه‌سازان همگن کشور داشتیم؛ چراکه تمام اعضای ما عضو این انجمن هستند. هدف ما این بود که فارغ از تمام تفکرات متناقضی که ممکن است در هر مجموعه‌ای وجود داشته باشد، یک رابطه دوستانه و موثر با قطعه‌سازان ایجاد کنیم که این رابطه به مرور زمان باعث شد که بتوانیم شرکت‌های بزرگ و مهمی را به تعاونی جذب کنیم. شایان ذکر است، در ابتدا با حدود ۲۰۰ شرکت مذاکره کردیم؛ البته در ابتدا بسیاری از آن‌ها تمایلی به عضویت در تعاونی نداشتند، اما به مرور زمان و با تلاش‌های بسیار، توانستیم شرکت‌های بزرگ و معتبر را جذب کنیم. اکنون می‌توانیم بگوییم که برخی از خاص‌ترین شرکت‌های صنعت قطعه‌سازی کشور، عضو تعاونی هستند که آذین خودرو، گروه برنز، شرکت نصیرلوازم، لنت آسیا، لنت ایران، لنت پارس، فرا فوم، گروه نوآوران ابری، پارت کوشا بسپار، گروه صنعتی چکاد، صبوران پلیمر، نیاکو و گروه امیرنیا، مددرویان و… از جمله آن‌ها محسوب می‌شوند. همچنین شرکت‌های پل آستارا و آوا توسعه آریا که در صنعت خودرو نقش بسیار موثری دارند نیز به ما پیوسته‌اند. این شرکت‌ها در حوزه قطعه‌سازی نقش‌های کلیدی دارند و خوشحالیم که توانستیم به هدف اولیه‌ای که هیات مدیره برای ما تعیین کرده بود، دست پیدا کنیم.
یکی از اهداف اصلی شما بهبود فضای صنعت قطعه‌سازی بوده است. آیا به این هدف دست پیدا کرده اید؟
خوشبختانه تا حدود زیادی این هدف محقق شده است. با مذاکرات گسترده‌ای که با شرکت‌های بزرگ و معتبر انجام دادیم، توانستیم قدم‌های مثبتی در این زمینه برداریم و به نتایج خوبی دست پیدا کنیم. در حال حاضر برخی از بزرگترین و تاثیرگذارترین شرکت‌های این صنعت عضو تعاونی تامین نیاز هستند و این موضوع به ما کمک کرده تا فضای صنعت قطعه‌سازی را بهبود ببخشیم و به اهداف‌مان نزدیک‌تر شویم. برنامه‌ریزی‌ها را به‌گونه‌ای تنظیم کرده‌ایم که پیشرفت‌ها به‌تدریج در حال وقوع هستند. به عنوان مثال، در حوزه افتر مارکت، در حال حاضر با ۵۷ عضو دائم و حدود ۴۵ عضو دیگر که به‌صورت غیررسمی با ما همکاری می‌کنند، توانسته‌ایم یک سبد کالایی شامل تقریبا یک‌هزار قطعه را فراهم و مذاکره برای توزیع آن‌ها را انجام دهیم. البته این کار نیازمند یک شبکه گسترده و یک فرآیند توزیع قوی و برنامه‌ریزی منسجم و دقیق است. اولین اقدام ما ثبت برند «همسو» بود که هم اکنون در سامانه تجاری ثبت شده و برند انگلیسی آن نیز در مراحل نهایی ثبت قرار دارد. علاوه بر این، تعاونی را در دو کمیسیون صنعت و کمیسیون صادرات اتاق تعاون ایران عضو کردیم. این دستاوردها به سادگی حاصل نمی‌شود و برای یک شرکت نوپا که فقط یک سال از تاسیس آن گذشته است، یک موفقیت بزرگ محسوب می‌شود. رایزنی‌های گسترده‌ای انجام شد و ارتباطات موثری برقرار شد که در نهایت، این تلاش‌ها به ثمر نشست. در مجامع مختلف کشور و حتی برخی از بازرگانان خارجی منطقه، تعاونی ما به عنوان یک مرجع معتبر و تامین‌کننده قطعات شناخته می‌شود و در صنعت قطعه‌سازی تاثیرگذار است. زیرساخت‌ها و بسترهای لازم را فراهم کرده‌ایم و شرکت اکنون در وضعیت بسیار خوبی قرار دارد. حالا تنها چیزی که نیاز داریم، همدلی اعضای تعاونی است تا بتوانیم افتر مارکت را به‌طور کامل ایجاد کنیم. خوشبختانه برخی از شرکت‌ها با این رویکرد همراه شده‌اند و در حال حاضر با ما همکاری می‌کنند و تمامی لیست‌ها و برنامه‌ها را آماده کرده‌ایم.
یکی از مسایل کلیدی در این کسب‌وکار، بحث فروش در حوزه افتر مارکت و بخش دیگر، زنجیره توزیع مواد اولیه است. در این زمینه چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
در این رابطه، مذاکراتی با مجموعه‌های بازرگانی، پتروشیمی و فولاد انجام داده‌ایم، با این حال اولویت اول ما ایجاد اعتماد بین قطعه‌سازان و اعضای تعاونی است. هنوز هم برخی از افراد با شک و تردید به این مساله نگاه می‌کنند. ورود به عرصه تامین مواد اولیه نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی دارد و در حال رایزنی با بانک‌ها هستیم تا تسهیلات و ال‌سی‌های لازم را برای این هدف فراهم کنیم. لازم به ذکر است، قطعه‌سازان بزرگ به دلیل حجم بالای خرید و گردش مالی‌شان، به‌صورت مستقیم با کارخانه‌های فولاد و پتروشیمی در ارتباط هستند و شاید نیازی به تعاونی نداشته باشند، اما قطعه‌سازان متوسط و کوچک به دلیل حجم خرید پایین، به حمایت نیاز دارند. این شرکت‌ها نمی‌توانند از بورس خرید کنند، زیرا کف خرید از بورس ۵۰ یا ۱۰۰ تن است، در حالی که نیاز آن‌ها شاید تنها ۱۰ تن در ماه باشد و مجبور هستند به قیمت آزاد از بازار تهیه کنند. در حال جمع‌آوری آمار و اطلاعات دقیق در این زمینه هستیم تا بتوانیم به این شرکت‌ها کمک کنیم. میزان مصرف مواد اولیه، چه پلیمری و چه فلزی، به‌خصوص در بحث ورق‌ها، بسیار قابل توجه است. اگر بتوانیم همه شرایط لازم را فراهم کنیم و شرکت‌ها همراه شوند، می‌توانیم ماهانه نزدیک به ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تن ورق برای آن‌ها تامین کنیم، زیرا این نوع مواد مصرفی برای قطعه‌سازان بسیار حیاتی است. این مذاکرات در حال انجام است و تیم بازرگانی ما در حال پیگیری این موضوع است. هدف این است که تمام قطعه‌سازان را در اولین مجمع گرد هم آوریم، تایید همه اعضا را دریافت کنیم و فعالیت‌های اقتصادی خود را به‌صورت رسمی آغاز کنیم؛ این شروع یک کسب‌وکار جدید خواهد بود.
مهمترین تمایز ساختار تعاونی قطعه‌سازان چیست؟
مهمترین تمایز؛ موضوع سرمایه گذاری، سهامداری و فعالیت انتفاعی است که برخلاف انجمن‌ها، ماهیت فعالیت تعاونی قطعه‌سازان را سهامدارانی تشکیل می‌دهد که علاوه بر مسایل صنفی و مدیریتی، محوریت حل مسایل مالی و کمک به اعضاء را نیز در بر می گیرد. چرخش مالی در پایان سال پس از بررسی میزان سود، بین سهامداران تقسیم می‌شود. به عبارت دیگر، سهامداران نه‌تنها در ایجاد این تعاونی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بلکه از سود حاصل از تلاش‌های خود نیز بهره‌مند خواهند شد. برای مثال، وقتی مواد اولیه را با هزینه کمتری به شرکت‌های کوچک ارائه می‌دهیم، قیمت تمام‌شده تولید برای آن‌ها کاهش می‌یابد. که این کاهش هزینه در کنار همکاری با ما در حوزه افتر مارکت، باعث می‌شود که کالاهای این شرکت‌ها با قیمت مناسب‌تری به بازار عرضه شود. با یک برند مشخص و حجم فروش بالا، این شرکت‌ها از افزایش فروش خود نیز سود خواهند برد. بسیاری از شرکت‌ها در حوزه افتر مارکت با مشکلات جدی مواجه هستند، بازار شرایط پیچیده‌ای دارد و فقط شرکت‌های بزرگ ممکن است بتوانند با این شرایط کنار بیایند، اما شرکت‌های قطعه‌ساز کوچک قادر به مقابله با چالش‌های بازار نیستند و ممکن است که از چرخه خارج شوند. ما با ایجاد زنجیره تامین و فروش و توزیع منسجم، با ارائه چندین کالا و سبد کالایی بسیار متنوع، وارد بازار می‌شویم. بازار معمولا نمی‌تواند به‌سادگی با این حجم کالا مواجه شود، اما سبد ما به‌قدری کامل است که بازار مجبور خواهد شد که بخشی از سهم خود را به ما واگذار کند. به‌این‌ترتیب، ما به‌عنوان یک تعاونی می‌توانیم سهم قابل‌توجهی از بازار را در اختیار بگیریم. برنامه‌ریزی ما این است که اگر فرآیندها به‌درستی پیش بروند، در طول یک‌سال آینده می‌توانیم بین ۳ تا ۵ درصد از بازار را در اختیار بگیریم که عدد بسیار بزرگی است. این موفقیت منوط به ایجاد اتحاد و همدلی بین اعضای تعاونی است؛ به همین دلیل این گردش مالی، نه‌تنها فروش محصولات ما را افزایش می‌دهد، بلکه با افزایش سوددهی در پایان سال نیز روبه‌رو خواهیم بود. از مزایای ساختار تعاونی این است که طبق قانون، تمامی اعضا این تعاونی‌ها تنها یک رای دارند و با خرد جمعی حاصل از این همسانی و در کنار هم می‌توانند مشکلات بزرگ صنعت قطعه‌سازی را برطرف نمایند.
در دو سال گذشته، بازار سرمایه با نوسانات و بحران‌های شدیدی مواجه بوده و این دوره تقریبا همزمان با شروع فعالیت تعاونی تامین بوده است. در مواجهه با این بحران‌ها و در راستای چشم‌انداز مورد نظر، چگونه برنامه‌ریزی کرده و به اهداف خود نزدیک‌تر شدید؟
ما هنوز به‌صورت رسمی وارد بازار سرمایه نشده‌ایم، با این حال برنامه‌ریزی‌ها و تحقیقات بازار را انجام داده‌ایم. همچنین مدل‌هایی که امکان اجرایی شدن در بازار را دارند، بررسی شده و استراتژی فروش برای بخش‌های مختلف از جمله افتر مارکت تنظیم شده است. فازبندی‌های لازم را انجام داده‌ایم، تحلیل بازار را به پایان رسانده‌ایم و برنامه‌ریزی فروش اولیه نیز آماده شده است. همچنین لیستی از محصولات برای شروع به فروش در نظر گرفته‌ایم که شامل قطعات فست موینگ نیز می‌شود.
آیا بستر آنلاینی برای فروش هم ایجاد کرده‌اید؟
مدل‌هایی را طراحی کرده‌ایم که شبیه به سایت‌هایی مانند دیجی‌کالا عمل کنند. در این پلتفرم، همه اعضا می‌توانند کالاهای خود را به صورت تکی و حتی عمده اضافه کرده و به فروش برسانند. این پلتفرم‌ها نیازمند بودجه و اقدامات خاصی هستند که در برنامه‌های بلندمدت ما قرار دارند. در حال حاضر زیرساخت‌های آن‌ها در حال آماده‌سازی است. بدون شک، اگر قصد فعالیت در حوزه فروش را داریم، نیازمند پلتفرمهای آنلاین معتبر خواهیم بود تا مشتریان با اطمینان خرید خود را انجام دهند. وقتی مشتری قطعه‌ای را از ما خریداری می‌کند، دقیقا از کارخانه‌ای خرید می‌کند که به خط تولید کالا می‌دهد، نه از واسطه. شعار ما هم دقیقا بر همین اصل استوار است: «حذف واسطه و ارتباط مستقیم با مصرف‌کننده». یکی از استراتژی‌های ما این است که در برند خود، نام شرکت تولیدکننده را به‌صورت واضح در بسته‌بندی‌ها درج می‌کنیم تا مشتری بداند، کالایی که خریداری می‌کند، از تولیدکننده اصلی است. این موضوع هم نشان‌دهنده اصالت کیفیت و اصالت کالا است. مشتری مطمئن می‌شود که این بسته‌بندی، مربوط به تولیدکننده اصلی است و نه محصولی بی‌کیفیت از یک واسطه غیررسمی. تیم ما به‌طور مداوم بر این استراتژی کار می‌کند و تغییرات و بهبودهایی در این زمینه ایجاد شده است. رقبا را به‌خوبی شناسایی کرده‌ایم و دسته‌بندی لازم برای نحوه عملکرد آن‌ها را انجام داده‌ایم.
اگر پلتفرمی آماده وجود داشته باشد که تمام این نیازها را ارزیابی و حتی رقبا را شناسایی کرده باشد و ظرفیت تکمیلی برای ورود قطعه‌سازان به این پلتفرم جهت معرفی و فروش محصولات‌شان فراهم باشد؛ آیا تعاونی از چنین امکانی استقبال می‌کند؟
بدون شک، این امر می‌تواند زمان زیادی را ما صرفه‌جویی کند، زیرا اگر بخواهیم پلتفرم خود را از صفر طراحی و پیاده‌سازی کنیم، حداقل ۵ تا ۶ ماه زمان خواهد برد تا با خواسته‌های خودمان منطبق شود. البته این موارد باید در مذاکره و مطالعه دقیق بررسی شوند تا مطمئن شویم که پلتفرم مورد نظر به بهترین شکل با استراتژی فروش آنلاین ما همخوانی دارد.
تا چه اندازه از ظرفیت‌های موجود در انجمن همگن قطعه‌سازان خودرو برای تعاونی استفاده کرده‌اید و آیا این همکاری در ارتقای صنعت قطعه‌سازی موثر بوده است؟
اگر با هم همکاری نکنیم، عملا به صنعت قطعه‌سازی ضربه می‌زنیم. اعضای تعاونی که همگی در این صنعت شناخته‌شده هستند، ایده تعاونی را مطرح کرده‌اند. وقتی می‌گوییم که تعاونی بازوی اجرایی انجمن همگن است؛ یعنی ما هیچ تعارضی با یکدیگر نداریم. انجمن همگن قطعه‌سازان خودرو در سطح کلان سیاست‌گذاری و مذاکره را انجام می‌دهد و پس از آن، تعاونی وارد میدان می‌شود تا به عنوان یک زنجیره تامین قدرتمند برای صنعت خودرو عمل کند. هرچند ما هنوز یک مجموعه نوپا هستیم و باید در برخی از جنبه‌ها خود را اثبات کنیم. درست است که در حوزه مدیریتی و زیرساخت‌ها تقریبا به تکامل رسیده‌ایم، اما در عمل باید به قطعه‌سازان ثابت کنیم که می‌توانند به ما اعتماد کنند و این همکاری موثر خواهد بود. تا زمانی که نتوانیم اعتماد قطعه‌سازان را به‌طور کامل جلب کنیم، تنها با گفتمان و وعده‌های زیبا نمی‌توانیم آن‌ها را متقاعد کنیم. ممکن است که در ظاهر تایید کنند، اما در باطن همچنان تردید خواهند داشت؛ به همین دلیل این مسیر را با همکاری انجمن به‌صورت آهسته و سنجیده پیش می‌بریم. از تجارب گذشته درس گرفته‌ایم و نمی‌خواهیم مسیری را تکرار کنیم که منجر به شکست تشکل‌های قبلی شد و تفکر همکاری تیمی در صنعت قطعه‌سازی دوباره مختل شود.
مذاکرات برای خرید سهام مدیریتی ایران‌خودرو، تا چه میزان پیشرفت کرده و عملیاتی شده است؟
در این زمینه مذاکراتی را انجام داده‌ایم و نامه‌نگاری‌هایی با سازمان‌هایی مانند ایدرو و مجموعه‌های مرتبط صورت گرفته و همچنین درخواست‌هایی به سازمان خصوصی‌سازی ارسال شده است. بخش اداری و ساختاری این کارها به‌درستی پیش رفته است، با این حال مساله‌ای که اهمیت بیشتری دارد، تامین مالی و جذب قطعه‌سازان است. البته تعدادی از قطعه‌سازان استقبال کرده‌اند و این موضوع در هیات مدیره هم مصوب شده است. با برخی از قطعه‌سازان بزرگ نیز صحبت شده، اما هنوز به تایید مجمع عمومی نرسیده‌ایم. البته در این فرآیند با چالش‌هایی مواجه هستیم، چراکه باید از چندین نهاد نظارتی، تشکل و سازمان مجوز دریافت کنیم. به‌عبارت دیگر، این مسیر مانند هفت‌خوان رستم است. علاوه بر این، برخی از مجموعه‌های بزرگ‌تر و قوی‌تر ممکن است که با این طرح تضاد منافع داشته باشند و مانع‌تراشی کنند. در نهایت، همه این کارها منوط به تصمیم مجمع عمومی است. اگر مجمع موافقت کند، ما موظف به اجرای آن هستیم و مطابق با سیاست‌گذاری‌ها و روابط موجود، مسیر را پیش خواهیم برد.
در مورد خودروی ملی، چه اقداماتی از طرف تعاونی برای بسترسازی این پروژه صورت گرفته است؟
خودروی ملی بخشی از چشم‌انداز ما است؛ چشم‌اندازی که به معنای مسیری است که می‌خواهیم در آینده طی کنیم تا به اهداف بزرگ‌تری برسیم، ولی این پروژه چالش‌های بسیاری دارد. همان‌طور که اشاره کردم، برای انجام هر اقدامی، باید مجوزها و امضاهای لازم را از ۲۳ نهاد و سازمان مختلف دریافت کنیم. ساخت یک مجموعه خودروسازی بسیار پرهزینه است و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان به سادگی گفت که می‌توان این پروژه را به‌سرعت عملیاتی کرد. در میان اعضاء، یک شرکت تحقیق و توسعه (R&D) داریم که تحقیقات روی پلتفرم و تولید خودرو را انجام داده است. این پروژه‌ها در چشم‌انداز بلندمدت ما قرار دارند و حداقل در برنامه ۱۰ ساله تعاونی جایگاهی ندارند. دلیل این امر آن است که در ابتدا باید خودمان را در صنعت به‌عنوان یک شبکه توزیع و زنجیره تامین معتبر برای خودروسازان اثبات کنیم و به سطح شرکت‌های تیِر وان (Tier 1) برسیم. ظرفیت‌های بالقوه‌ای در تعاونی وجود دارد. به‌عنوان مثال، شرکت‌هایی در مجموعه ما هستند که تا به امروز چندین پروژه خودرو را طراحی کرده و روی پلتفرمهای مختلف کار مطالعاتی انجام داده‌اند. حدود ۱۱ پروژه خودرویی در دست بررسی است، اما برای اینکه بتوانیم این ظرفیت‌ها را بالفعل کنیم و به سمت تولید خودرو پیش برویم، باید ابتدا زیرساخت‌های لازم در تعاونی و در میان قطعه‌سازان ایجاد شود. از سوی دیگر، سیاست‌های دولت و فرآیندهای نظارتی پیچیده‌ای وجود دارد که باید طی شود. پس از عبور از این مراحل، تازه به مساله هزینه‌ها و تامین سرمایه می‌رسیم که شرکت‌ها باید در آن پروسه ورود کنند. در حال حاضر این پروژه در برنامه‌های بلندمدت و ماموریت‌های مصوب ما نیست، اما پتانسیل آن را داریم که روزی این اتفاق بیافتد.
چندی پیش با آقای نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران مصاحبه‌ای داشتیم و وی این موضوع را مطرح کرد که خودرو باید به قیمت حاشیه بازار عرضه شود. به نظر شما این راهکار تا چه اندازه می‌تواند موثر باشد؟
این نکته کاملا درست است که اگر خودرو به قیمت حاشیه بازار فروخته شود، رشد اتفاق می‌افتد. حتی خودروها را در بورس عرضه کردند و نتایج مثبتی داشت. ممکن است که در بازه کوتاه‌مدت مصرف‌کننده متضرر شود، اما در بلندمدت به سود مصرف‌کننده، خودروساز و قطعه‌ساز خواهد بود.
