به گزارش پایگاه خبری دنیای سرمایه
مدیریت مصرف بدون ائتلاف با دانایی، ناممکن خواهد بود و اگر بتوانیم آن را انجام دهیم، یک مهارت است!
این جمله نغز و به‌جای مجری رادیو اقتصاد است که در پی گفت‌وگو با یکی از اعضای کمیسون انرژی مجلس شورای اسلامی و صحبت از صرفه‌جویی، پیش از آغاز گفت‌وگو با سعید توکلی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران عنوان کرد.
به باور وی، تنها راه مبارزه با چالش ناترازی به‌ویژه گاز، مدیریت مصرف آن است! این در حالی است که بسیاری از کارشناسان و خود مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران معتقدند که برای بحث کاهش مصرف گاز چند اقدام اساسی باید انجام شود؛ یکی از این اقدامات بسیار اساسی به‌ویژه در موضوع خانگی، رعایت مباحث مربوط به مقررات ساختمان و بهینه‌سازی مصرف در این مکان‌هاست.
به گزارش پایگاه خبری دنیای سرمایه به نقل از شرکت ملی گاز ایران، مدیرعامل این شرکت روز یک‌شنبه، ۲۴ فروردین‌ماه در گفت‌وگو با رادیو اقتصاد، بار دیگر بر این نکته تأکید کرد که سال گذشته، علی‌رغم همه محدودیت‌ها، کاهش دما و افزایش مصرف، شرکت ملی گاز تعهد خود در ارتباط با گواهی صرفه‌جویی در اوج مصرف را رعایت کرد؛ یعنی به‌رغم شرایط سخت، خود را مقید کرد که گاز را به دارندگان گواهی صرفه‌جویی تحویل دهد.
با هم این گفت‌وگو را پی می‌گیریم؛
*********************************
مدیریت مصرف بدون ائتلاف با دانایی، ناممکن خواهد بود و اگر بتوانیم آن را انجام دهیم، یک مهارت است. این موضوع در سراسر جهان وجود دارد؛ یک امر جدی است و شوخی‌بردار هم نیست! نکته دیگری را که می‌توان به این موضوع پیوند داد، گواهی‌های صرفه‌جویی گاز است که به‌عنوان موتور محرک رونق تولید و تعالی بهینه‌سازی انرژی در سال سرمایه‌گذاری برای تولید، توصیف می‌شود.
این موضوعی است که از جانب مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران مطرح شده؛ این که سازوکار و کیفیت این موضوع چگونه است، محور اصلی گفت و شنود من با آقای دکتر سعید توکلی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران است.
آقای دکتر توکلی مدیرعامل محترم شرکت ملی گاز ایران سلام و شب بخیر.
عرض سلام و ادب و احترام دارم خدمت شما و همه شنونده‌های فهیم و فرهیخته رادیو اقتصاد.
خیلی متشکرم. پارسال که تا آخرین ساعت سرما، حسابی از گاز استفاده شد و شما هم تا آخرین لحظه مشغول تولید و تأمین گاز بودید، ولی واحدهای صنعتی که گاز آنها تأمین نشد، یک خسارت فکر می‌کنم ۵ الی۶ میلیاردی داشتند. حالا صحبت از گواهی‌های صرفه‌جویی است که شما سال گذشته شروع کردید. کمی راجع به نتایج این کار در سال گذشته برای ما توضیح دهید و بفرمایید چشم‌انداز امسال در این زمینه چگونه است؟
خدمت شما عرض کنم این موضوعی که اشاره فرمودید، اتفاقاً موضوع جالب و مهمی است. ما قراردادمان با صنایع معمولاً ۸ ماه تأمین و ۴ ماه استراحت است، ولی همان‌طور که فرمودید، بهترین حالت برای کشور این است که ما بتوانیم در بخش‌هایی که ارزش افزوده‌ای ایجاد نمی‌کند یا اصطلاحاً خام‌سوزی است، هر چقدر می‌توانیم بهره‌ور مصرف کنیم که این میزان گاز را به بخش‌های انرژی‌بری بدهیم که می‌توانند تولید و چرخ صنعت را به گردش در بیاورند.
یکی از مباحث و مکانیزم‌هایی که در این ارتباط وجود دارد، گواهینامه‌ها یا گواهی‌های صرفه‌جویی گاز است. این گواهی‌ها به این صورت است که ما در شرایط اوج مصرف یا شرایط غیراوج، این گواهینامه‌ها را به متقاضیان تحویل می‌دهیم، می‌فروشیم یا اصطلاحاً ارائه می‌دهیم، ولی حُسن اتفاقی که افتاد این بود که سال گذشته، علی‌رغم همه محدودیت‌ها، کاهش دما و افزایش مصرف، ما تعهد خود در ارتباط با گواهی صرفه‌جویی در اوج مصرف را رعایت کردیم؛ یعنی حدوداً ۵۰ میلیون مترمکعب گواهی صرفه‌جویی را که تحویل داده یا فروخته بودیم، به‌رغم شرایط سخت، خود را مقید کردیم که این گاز را تحویل دهیم. این مهم باعث شد تا یک احساس اعتماد و اطمینانی در صنایع ایجاد شود که اگر در قبال گواهی صرفه‌جویی گازطبیعی، شرکت ملی گاز متعهد بشود، حتماً به تعهد خود عمل می‌کند.
بخش دیگری از این گواهی‌ها مربوط به زمان دوره غیراوج هست که خوشبختانه در چارچوب پروژه‌های بهینه‌سازی که عمدتاً در ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر است را پیش‌بینی کرده و ان‌شاءلله انجام می‌دهیم و بخشی دیگر نیز به ۲۶ شرکت سرمایه‌گذار تحویل شده که این عدد تقریباً بالغ بر ۲/۴ همت است.
درست است آن‌چه که الآن داریم درباره آن صحبت می‌کنیم، بسیار بسیار پراهمیت است، ولی ما هم این گواهی‌ها را داریم هم اصلاحاتی که باید در بخش‌های مختلف مصرف هم صورت گیرد؛ با این شرایط، الآن آیا این سیاست‌ها با توجه به این‌که مصرف فوق‌العاده فزاینده‌ای داشتیم، موکول می‌شود به این‌که دوباره به زمستان برسیم؟
فکر می‌کنم اگر اشتباه نکنم، بیش از ۸۰۰ میلیون مترمکعب یا کمی بالاتر، مصرف سال گذشته بود؛ موتورخانه‌ها، بخاری‌ها، خودروها این‌ها دایره وسیعی دارند؛ نیروگاه و … همه این‌ها محل توجه برای بهینه‌سازی هستند. دستور کار برای امسال در این ارتباط چیست؟
ببینید! بسیار دقیق و درست به مسایل اشاره کردید؛ نخست آن‌که همان‌طور که مستحضرید با این میزان تولید گاز، ما به‌عنوان سومین تولیدکننده گاز دنیا هستیم، ولی از آن طرف چون سبد انرژی ما متنوع نیست و درصد زیادی از این سبد به گازطبیعی تعلق دارد، طبیعتاً تأمین این میزان گاز (بیش از ۷۵ درصد) در شرایط اوج مصرف که در عین حال، بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء آن هم، جزو خط قرمز ماست، طبیعتاً الزام داریم که بقیه مصرف‌کننده‌های خود را روی استفاده از سوخت مایع ببریم.
اما روش‌هایی که ما می‌توانیم به آنها به صورت دقیق و اثبات‌شده در کل دنیا به عنوان روش‌هایی برای بهینه‌سازی انرژی و محیط زیست و الگوی مصرف و بهره‌وری اشاره کنیم، تأسیسات و تجهیزاتی است که اصطلاحاً گرمایش ایجاد می‌کنند. شما ملاحظه بفرمایید، بخاری‌های با راندمان‌های بسیار پایین که الآن قریب ۲۰ میلیون بخاری از این نوع، در کل کشور است با اقداماتی که در شرکت ملی گاز داشتیم، امسال به یاری خدا از تیرماه فرآیند واگذاری تقریباً یک میلیون بخاری را آغاز می‌کنیم که راندمان هر بخاری بر اساس بررسی‌هایی که انجام دادیم، حداقل بین ۸۰ تا ۹۵ درصد است.
در بخش دیگری از مباحث مرتبط با تأسیسات و تجهیزات، مقررات ملی ساختمان مبحث ۱۹ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دلیل این اهمیت، نقش اساسی آن در صرفه‌جویی انرژی است. در محیط‌هایی که از سیستم‌های گرمایش استفاده می‌شود، حدود ۷۰ درصد از انرژی گاز صرف گرمایش می‌شود و مابقی مربوط به آب گرم و پخت و پز است. بنابراین، انتخاب تجهیزات گرمایشی کارآمد، رعایت عایق‌های حرارتی، اجرای پنجره‌های دوجداره و توجه به پوسته ساختمان (از جمله دیوار، کف و سقف) در بهره‌وری انرژی بسیار مؤثر است. این اقدامات نه تنها به کاهش مصرف انرژی کمک می‌کنند، بلکه آسایش حرارتی را نیز بهبود می‌بخشند و در نهایت به حفظ منابع طبیعی و کاهش آلودگی زیست‌محیطی می‌انجامند.
آقای دکتر! با توجه به پیگیری‌هایی که انجام شده، به نظر می‌رسد که این کار تازه آغاز شده است. در خصوص ساختمان‌های جدید، مسئولیت اجتماعی و حرفه‌ای مهندسان، نظامات اجرایی و نهادهایی مانند شهرداری‌ها، وزارت راه و شهرسازی، بیمه‌ها و حتی بانک‌هایی که به افراد وام می‌دهند، بسیار مهم است. این موضوع یک نقطه کلیدی در کشور محسوب می‌شود. اگر این نظامات مورد تأیید قرار نگیرند، نباید اجازه دهیم حتی یک ریال از سرمایه‌های ملی تلف شود؛ چرا که در نهایت خسارت‌های بیشتری ایجاد خواهد شد. تفاوتی ندارد که این نهاد کدام باشد؛ ممکن است بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نیز از سر دلسوزی بخواهد به منِ روستایی وام بدهد. اما اگر نظامات رسمی مطابق استانداردهای جهانی برای ذخیره‌سازی و صرفه‌جویی انرژی رعایت نشود، در آینده‌ای نزدیک فرزندان این کشور متضرر خواهند شد. شاید بتوان امروز را گذراند، اما پیامدهای آن در آینده بسیار سنگین خواهد بود.
کاملاً درست است. من به یک نکته تکمیلی اشاره بکنم! شما اشاره فرمودید واقعاً امسال وضعیت چطوراست؟ ببینید وضعیت ناترازی گاز در ایران، به‌ویژه در فصل زمستان، به یکی از چالش‌های جدی کشور تبدیل شده است. بر اساس آمار، کمبود گاز در این فصل به ۳۵۰ تا ۳۹۰ میلیون مترمکعب می‌رسد. این میزان ناترازی نشان می‌دهد که حتی با بهره‌گیری از تمام تأمین‌کنندگان موجود، تأمین پایدار گازطبیعی برای مشتریان در زمستان دشوار است.
از سوی دیگر، توزیع جغرافیایی و آرایش مخازن و منابع گازی نیز بر این بحران تأثیرگذار است؛ به‌طوری‌که ۷۶ درصد از مخازن گازی کشور در جنوب و مناطق دریایی (Offshore) قرار دارند، در حالی که ۸۵ تا ۹۰ درصد مصرف گاز در نیمه شمالی کشور رخ می‌دهد. هزینه استخراج تولید، انتقال و توزیع گاز نیز بسیار بالا است. طبیعتاً این ناترازی یک روزه، یک ساله و دو ساله به وجود نیامده که بشود طی یک روز، یک سال یا دو سال آن را برطرف کرد؛ بلکه این چالش طی چندین سال و به دلایل متعددی پیش آمده است.
یکی از مهم‌ترین راهکارها برای مدیریت مصرف انرژی، استفاده از ابزارهای مختلف است. از جمله این ابزارها، تجهیزات و زیرساخت‌ها هستند. همچنین، موضوع پلکان‌های مصرف و مشترکینی که به‌طور نامتعارف از انرژی استفاده می‌کنند، باید مورد توجه قرار گیرد؛ زیرا این افراد عدالت انرژی و یارانه‌ای را زیر سوال می‌برند. آنها از انرژی بیش از حد استاندارد استفاده می‌کنند که به‌وضوح از مفهوم «انفال» خارج است.
از طرف دیگر، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های رفع ناترازی انرژی، افزایش تولید است. خوشبختانه در ۶ ماه گذشته و در دولت جدید، افزایش تولید گاز به میزان ۳۰ میلیون مترمکعب اتفاق افتاده است. این افزایش تولید می‌تواند به تعادل بیشتر در تأمین انرژی کمک کند.
من می‌خواهم این‌طوری جمع‌بندی بکنم آقای خیرخواه، ببینید! باید بپذیریم برای رفع ناترازی فقط و فقط وزارت نفت و شرکت ملی گاز بازیگران اصلی این صحنه نیستند. بقیه بخش‌ها هم بازیگرند!
به دوستانی که در صنعت مشغول فعالیت هستند، توصیه می‌شود که برای راه‌اندازی تأسیسات و تجهیزات، در طراحی و انتخاب تجهیزات، به سمت استفاده از تجهیزاتی با برچسب انرژی حرکت کنند. این برچسب‌ها اطلاعاتی در مورد مصرف انرژی ارایه می‌دهند و به مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند تا انتخابی آگاهانه داشته باشند.
از طرف دیگر، در استراتژی توسعه صنعتی، ترجیح داده می‌شود که صنایع انرژی‌بر در نقاطی از کشور مستقر شوند که تأمین خوراک و سوخت برای آنها در زمستان راحت‌تر باشد. وزارت نفت و شرکت ملی گاز نیز در سال جاری نشان دادند که علی‌رغم زمستان طولانی و شدید (۵ ماه و ۱۰ روز)، توانستند از قطع گاز مصرف‌کنندگان خانگی جلوگیری کنند. این موضوع نشان‌دهنده قابلیت اطمینان بالای سیستم تأمین انرژی کشور است.
آقای دکتر! دوست داشتم بیشتر با شما صحبت کنم؛ امیدوارم که بتوانیم به‌زودی در مورد دو موضوع مهم که در رادیو اقتصاد مطرح شد، بیشتر صحبت کنیم. یکی از این موضوعات، نگرانی بخش خصوصی در مورد تعویض بخاری‌های موجود با بخاری‌های جدید با راندمان بالاست.
آنها از این‌که دولت مسیر را برای حضور بخش خصوصی در این زمینه هموار نمی‌کند، گلایه دارند. موضوع دیگر، تیتری بود که امروز در روزنامه‌ها منتشر شد و به اجرای طرح فشارافزایی برای جلوگیری از انتقال گاز به قطر اشاره داشت. این دو موضوع را در ذهن خود نگه می‌دارم تا در آینده‌ای نزدیک در رادیو اقتصاد به آنها بپردازیم.
خواهش می‌کنم، در خدمت هستم. خیلی خوشحال شدم.
شب خوبی را برای شما آرزو می‌کنم
و همچنین برای شما. خیلی هم ممنونم.
