به گزارش پایگاه خبری دنیای سرمایهگذاری آنلاین؛ صنايع فولاد، يکي از بزرگترين و مهمترين بخشهای توليدی کشور محسوب ميشوند و حدود 30 درصد از توليد خالص ملي (GDP) را در اختيار دارند. طبق آمارهاي رسمي، ارزش افزوده صنعت فولاد سالانه به 20 ميليارد دلار ميرسد و صنايع فولادی براي ايجاد اين ميزان ارزش افزوده، سالانه 20 ميليارد کيلوواتساعت برق مصرف ميکنند. وجود ظرفيت نيروگاهی 6 هزار مگاواتی در صنعت فولاد، شرکتهای بزرگ خصوصی و شبهدولتی در اين حوزه را برای توليد برق و کاهش بار انرژی از روی دوش دولت ترغيب ميکند. کمبود منابع انرژی و قطع برق طي سالهای اخير به يکي از چالشهای بزرگ صنايع بهويژه صنايع انرژيبَر مانند فولاد تبديل شده است. البته قطعي گاز در زمستان هم دردسر ديگری براي صنايع توليدی محسوب ميشود که بر ميزان توليد، فروش و صادراتشان تاثير منفی ميگذارد. بر همين اساس و برای تامين بخشی از برق مورد نياز صنايع، پاييز سال 1400 دولت سيزدهم به چارهانديشی افتاد و با همکاری وزارت صنعت، نيرو و صنايع فولادی، تفاهمنامه ساخت 14 نيروگاه حرارتی را با ظرفيت 10 هزار مگاوات برق به امضا رساند.
تفاهمنامه ساخت 14 نيروگاه برق حرارتی در 19 مهرماه 1400 در حالی امضا شد که قرار بود با سرمايهگذاری شرکتهای بزرگ صنعتی و معدنی کشور، 10 هزار مگاوات برق طي 4 سال وارد شبکه سراسري شود. شرکتهای فولاد مبارکه اصفهان، فولاد هرمزگان، فولاد کاوه جنوب، آلومينيوم المهدی، شرکت ملی صنايع مس ايران، معدنی چادرملو، گل گهر سيرجان، ايرالکو، آلومينيای ايران، توسعه آب آسيا، پويا انرژی، فولاد خوزستان، ايميدرو و فولادسترگ شرق، اين تفاهمنامه مشترک را با وزارت نيرو و صنعت و معدن امضا کردند و قرار شد تا سال 1404 اين شرکتها 14 واحد نيروگاهی معادل 12469 مگاوات برق را وارد شبکه سراسری کنند.
حالا با گذشت حدود دو سال از انعقاد تفاهمنامه مذکور و در آستانه سومين سال مسئوليت دولت سيزدهم، نهتنها هيچيک از واحدهای نيروگاهی در صنايع فولادي و معدني به اتمام نرسيده است، بلکه برخي از شرکتهاي فوقالذکر که تفاهمنامه امضا کردهاند، طرح اجرايی برای احداث نيروگاه برق حرارتی در واحدهای خود ندارند. در چنين شرايطی، اخيرا توافق ديگری نيز ميان انجمن توليدکنندگان فولاد ايران با وزارت نيرو مبني بر احداث 5 هزار مگاوات نيروگاه جديد توسط بخش خصوصی فولاد انجام شده، در حالي که تفاهمنامه قبلی هنوز به سرانجام نرسيده است.
با نگاهی به آمارهای منتشرشده از سوی فولادسازان، اعمال محدوديت و قطع برق در واحدهای توليد فولاد در پروسه يک هفته تا 10 روز، بيش از 3000 ميليارد تومان کاهش توليد و ارزش محصولات را در پی دارد و خسارتهای سنگينی را به صنايع فولادی وارد ميکند. پيامدهای اين خسارتهای سنگين افزون بر صنايع، دامنگير سهامداران و حتي دولت است و کاهش توليد، صادرات و ارزآوری اين صنعت را تحتالشعاع قرار ميدهد. کاهش ارزآوری در سالهايی که کشور با تشديد تحريمهای نفتی روبهروست و سياست کاهش اتکا به صادرات نفت را در پيش گرفته است، روي بودجه سالانه تاثير ميگذارد و کسری بودجه را تشديد میکند. با توجه به خسارتهای واردشده به صنعت فولاد و همچنين اقتصاد غير نفتی کشور، برنامه ايجاد ظرفيت 10 هزار و 536 مگاواتی برق با همکاری فولادسازان در فاز نخست به اجرا در آمد و در فاز دوم نيز توليد 5 هزار مگاوات برق توسط بخش خصوصی و صنايع فولادی در دستور کار قرار گرفت، اما هنوز هيچيک از شرکتهاي مذکور نتوانستند واحد نيروگاههای خود را به مرحله بهرهبرداری برسانند و وارد شبکه سراسری کنند. احداث نيروگاه برق به زيرساختها و تجهيزات زيادي نياز دارد. سرمايهگذاری واحدهای صنعتی و معدنی با هدف تامين برق پايدار نيازمند سرمايهگذاريهای بزرگی است.
با نگاهی به برنامههای ساخت نيروگاه توسط واحدهای صنعتی و معدنی طي سالهای اخير، ميتوان اميدوار بود که تا يکي دو سال آينده بخشی از برق مصرفی صنايع توسط شرکتها توليد شود و کمبود برق بهويژه در فصل تابستان به حداقل برسد. به اين ترتيب، مشکل کاهش توليد، فروش و صادرات واحدهای صنعتی و معدنی و فولادسازان نيز رفع خواهد شد. بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوي انجمن فولاد، مراحل ساخت نيروگاه برق در 14 شرکت معدني و فولادي به شرح زير است:
طبق آخرين اخبار قرار بود 2 واحد نيروگاه بخش صنعت، در مجموع به ميزان 366 مگاوات در تابستان امسال وارد مدار شوند که تاکنون انجام نشده يا خبري مبني بر اتمام اين پروژههاي نيروگاهي منتشر نشده است. اين نيروگاهها در استانهاي اصفهان، هرمزگان، يزد، کرمان، فارس، سمنان و خوزستان قرار دارند.
با پيگيري و هماهنگي بين وزارتخانههاي نيرو، صمت و نفت، مجوز و تخصيص ساخت نيروگاههاي فولاد مبارکه، آلومينيوم المهدي، گلگهر، لامرد، سمنان و فولاد خوزستان نيز صادر و گروه مپنا به عنوان پيمانکار احداث واحدهاي نيروگاهي نيز تاکنون ساخت بيش از 1500 مگاوات از کل سهم صنايع را متعهد شده است.
نيروگاه سيکل ترکيبي 913 مگاواتي لامرد در استان فارس، منطقه ويژه صنايع انرژي مشتمل بر 2 واحد گازي و يک واحد بخار از سال 1391 تاکنون در دست احداث است. پستهاي 400 و 230 کيلوولت با دو خط منشعب از نيروگاه عسلويه به طول 46 کيلومتر در اين منطقه در دست احداث است که در صورت بهرهبرداري، 520 مگاوات برق مورد نياز سالکو، بزرگترين مجتمع توليد آلومينيوم را در جنوب استان فارس (منطقه لامرد) تامين خواهد کرد.
شرکت فولاد مبارکه اصفهان با شرکت مپنا، قرارداد احداث نيروگاه سيکل ترکيبي را منعقد کرده است. اين پروژه با همکاري چندجانبه و مشترک فولاد مبارکه، مپنا، شرکت توانير، برق منطقهاي اصفهان و تيم مديريتي مجرب آغاز شده و با سرعت مناسبي در دست اجراست. فولاد مبارکه در اين پروژه بهعنوان سرمايهگذار بخش خصوصي، يک واحد نيروگاهي سيکل ترکيبي با کمترين ميزان مصرف آب و انرژي نسبت به ساير نيروگاههاي کشور را احداث خواهد کرد.
شرکت ملي صنايع مس ايران نيز قرار است، يک واحد نيروگاه گازي با ظرفيت 40 مگاواتي را به صورت EPC در مجموعه ذوب و پالايش خاتون آباد، واقع در مجتمع مس شهر بابک (کرمان) احداث کند. ساخت اين پروژه نيروگاهي شرکت ملي مس، از طريق مناقصه به شرکت پيمانکار واگذار خواهد شد.
با تجميع موارد فوق، اينگونه استنتاج ميشود که با گذشت حدود 2 سال از امضاي تفاهمنامه ساخت نيروگاه توسط شرکتهاي بزرگ صنعتي، معدني و فولادي کشور، هنوز هيچ شرکتي نتوانسته به تعهدات خود در اين زمينه به صورت کامل عمل کند. اين در حالي است که شرکت مادرتخصصي توسعه معادن و صنايع معدني خاورميانه، ميدکو، بهرغم اينکه در ميان 14 شرکت فولادي که براي ساخت نيروگاه برق حرارتي متعهد شدهاند، قرار ندارد، اما در سال 1401 توانست با استفاده از توان داخلي شرکتهاي زيرمجموعه خود يک واحد نيروگاه 450 مگاواتي سيکل ترکيبي مدرن در کلاس F را احداث کند و به شبکه سراسري متصل شود.
به اين ترتيب، ميدکو بدون کمک گرفتن از شرکتهاي پيمانکار مجري ساخت نيروگاه مانند شرکت مپنا توانسته تمامي مراحل طراحي، ساخت، واردات تجهيزات و راهاندازي نيروگاه 450 مگاواتي خود را اجرا کند و به بهرهبرداري برساند. بر همين اساس، ميدکو را بايد تجلي کامل صنعت فولاد کشور در اجراي شعارهاي خودکفايي، افزايش توليد، اشتغالزايي و دانشبنيان دانست.
خبرنگار: عارف واحد ناوان
